توران احمدی - عضو هئیت علمی گروه معماری دانشگاه ایلام

شاد زندگی کردن ازجمله نیازهای اساسی همه افراد محسوب می شود. اهمیت شادی در رشد فیزیکی و معنوی شهروندان منجر به شکل گیری طیف وسیعی از مطالعات در باب راهکاری طراحی شهری و معماری نشاط آور شده است، علاوه بر این، نشاط شهروندان و جامعه در آیات و روایات نیز مورد توجه قرار گرفته است. به نحوی که دین اسلام با تاکید بر طرح شهرهای کارایی و پاسخ گویی به دنبال ارتقای سطح نشاط جامعه بوده است. این پژوهش باهدف بررسی نقش عناصر شهرسازی موجود در آیات و روایات در میزان نشاط اجتماعی شهروندان شهر تبریز انجام پذیرفته است. در این راستا، ضمن بررسی و بازشناسی مفاهیم نشاط آفرین در حکمت شهرسازی اسلامی، به صورت موردی نقش این مفاهیم و مولفه ها را مکان های دارای بافت قدیمی و بافت جدید شهر تبریز موردبررسی قرار داده است. نوع تحقیق کاربردی بوده و رویکرد حاکم برآن، توصیفی تحلیلی و استنباطی می باشد. حجم نمونه، 200 نفر بوده که با استفاده از فرمول کوکران و به روش تصادفی ساده انتخاب شده اند. از طرفی، به منظور برابری، 200 نفر نیز از ساکنین مناطق فاقد عناصر معماری اسلامی انتخاب شده است. نتایج حاصل بیانگر این است که به ترتیب متغیرهای زیبایی شناختی، پایداری، نور، صدا و رنگ، گیاهان، امنیت و هندسه دارای بیشترین اثرگذاری در نشاط اجتماعیشهروندان هستند. همچنین یافته ها نشان داد که میزان نشاط اجتماعی شهروندان در محلات دارای بافت اسلامی بیشتر از محلات فاقد بافت اسلامی بوده است و می توان گفت که شهرسازی براساس اصول و حکمت اسلامی می تواند منجر به ارتقای نشاط اجتماع شود.

نشاط اجتماعی، شهرسازی اسلامی، آیات و روایات