علیرضا یاوری - دانشجوی کارشناسی ارشد، استادیار و دانشیار گروه مهندسی باغبانی و فضای س
وحیده ناظری - دانشجوی کارشناسی ارشد، استادیار و دانشیار گروه مهندسی باغبانی و فضای س
فاطمه سفیدکن - عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع، تهران
ذبیح اله زمانی - دانشجوی کارشناسی ارشد، استادیار و دانشیار گروه مهندسی باغبانی و فضای س

آویشن آذربایجانی با نام علمی Thymus migricus Klovov & Desj.-Shost متعلق به خانواده نعناعیان (Lamiaceae) می باشد. از بین 250 گونه مختلف از این جنس که در سراسر جهان پراکنش دارند، 14 گونه در کشور ایران رویش طبیعی دارد که از این تعداد، 4 گونه اندمیک ایران است. سرشاخه های گلدار گیاه مورد بررسی از ارتفاع 1900 متر منطقه هریس (استان آذربایجان شرقی)، در اواخر اردیبهشت ماه جمع آوری و در سایه خشک گردید. سپس اسانس آن به روش تقطیر با آب توسط دستگاه تیپ کلونجر طبق فارماکوپه بریتانیا استخراج گردید. بازده اسانس 1/3 درصد وزنی/ حجمی تعیین گردید. روغن اسانس توسط دستگاه کروماتوگراف گازی (GC) و دستگاه کروماتوگراف گازی متصل به طیف سنج جرمی(GC/MS) مورد تجزیه و شناسایی قرار گرفت. در اسانس مورد بررسی تعداد 21 ترکیب (99/8 درصد) شناسایی شد که در این میان تیمول ( 64/5 درصد) ، گاما ترپینن (9/3 درصد)، پارا سیمن (5/6 درصد)، ان هگزادکانول(5/5 درصد) و بنزیل سینامات (2/2 درصد) ترکیب های عمده بودند. شناسایی مواد تشکیل دهنده اسانس این گونه نشان داد که ترکیب عمده اسانس این گیاه همانند سایر گونه های جنس Thymus تیمول است.

اسانس، تیمول، گاما ترپینن. Thymus migricus