Senior Defense: شناسایی راهبرد توسعه بخش کشاورزی در استان همدان

شناسایی راهبرد توسعه بخش کشاورزی در استان همدان روز چهارشنبه، 23 آبان، 1397 توسط موسسه آموزش عالی عمران و توسعه در شهر همدان استان همدان برگزار می شود.

امروزه تأثیر و اهمیّت کشاورزی و نقش آن در توسعه ملی بر کسی پوشیده نیست که اگر مورد بی‌توجهی قرار گیرد لطمه بزرگی بر روند رشد و توسعه کشور خواهد زد. قبول اهمیّت کشاورزی در آینده کشور و نیاز به درآمدهای ارزی حاصل از آن و استفاده از تولیدات این بخش برای مصرف داخلی، ضرورت توجه به بخش کشاورزی را امری مسلم می نماید. بهره گیری از توانمندی های این بخش می تواند کشور را در تحقق اهداف توسعه‌ای خویش یاری رسانده و توجه و عنایت بیشتر به آن می تواند بنیانی محکم برای حرکت رو به رو شد و توسعه ملی پی‌ریزی نماید. با توجه به اهمیت این بخش، هدف کلی این تحقیق بررسی راه کارهای توسعه بخش کشاورزی در استان همدان بوده است. این پژوهش به لحاظ هدف، کاربردی -توسعه ای بوده است که در دو فاز انجام پذیرفت. فاز اول به تکنیک دلفی اختصاص داشت. در این مرحله، از طریق مصاحبه با اعضای پانل دلفی (شامل 20 نفر از صاحب نظران استان همدان) داده های لازم گردآوری شد. در فاز دوم که به صورت میدانی و با پرسشنامه ی مبتنی بر ماتریس سوات (SWOT) ، نقاط قوت، ضعف، فرصت‌ها و تهدیدات پیش روی بخش کشاورزی استان همدان با استفاده از نظرات 60 نفر از کارکنان سازمان جهاد کشاورزی و مرکز تحقیقات آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان، شناسایی شد. روایی صوری ابزار تحقیق با استفاده از نظر افراد متخصص و پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ (0.70 تا0.89) مورد تایید قرار گرفت. نتایج بخش کیفی با تکنیک دلفی و فرآیند تحلیل شاخص‌ها مورد بررسی قرار گرفت که اعضای پانل دلفی 17 راهبرد در بعد اقتصادی، 18 راهبرد با تأکید بر بعد زیست محیطی و 14 راهبرد در بعد اجتماعی بخش کشاورزی را معرفی نمودند. نتایج نشان داد که راه کارهای زیست‌محیطی با داشتن معرف‌های عملیاتی نظیر "افزایش بهره وری آب در کشاورزی، حفاظت از منابع آبی بر اساس فعالیت‌های متناسب کشاورزی، بهره برداری از منابع محیط متناسب با توان اکولوژیک، جلوگیری از فرسایش خاک با اصلاح شیوه‌های خاک‌ورزی و غیره و نیز توسعه ی کشاورزی حفاظتی با هدف حمایت از منابع آب‌ و خاک و کاهش تنش های محیطی و فرسایش خاک" بالاترین اجماع را نسبت به سایر راهبردها داشته است. همچنین دیگر نتایج نشان داد که قوت ها و تهدیدهای راهبردهای توسعه ی بخش کشاورزی در استان همدان بیشتر از ضعف ها و فرصت های آن است و این مسئله نیاز به واکاوی و ارائه دقیق راهبردهایی جهت بهره‌مندی بهینه از فرصت ها و قوت ها برای مقابله با نقاط ضعف‌ها و تهدیدها در توسعه ی بخش کشاورزی را ضروری می سازد. یافته‌های تحقیق نشان داد از میان استراتژی‌های چهارگانه برای توسعه بخش کشاورزی در استان همدان باید استراتژی راهبرد اقتضایی (ST) بر پایه بهره گرفتن از قوت های سیستم برای مقابله با تهدیدها تدوین شود که هدف آن به حداکثر رساندن نقاط قوت و به حداقل رساندن تهدیدهاست. لذا پیشنهاد می گردد که تولیدات باغی و زراعی توسط دولت مورد حمایت خاص قرار گیرد تا با برند سازی محصولات و فرآورده ها در راستای افزایش تولیدات و در نهایت بهبود وضعیت اشتغال در این بخش برای توسعه کشاورزی این استان گام مثبتی برداشته شده باشد.
واژگان کلیدی: توسعه کشاورزی، راهبردهای توسعه، تکنیک دلفی، SWOT، استان همدان

***

ارائه دهنده: خانم مهندس اکرم تابیده چی، دانشجوی کارشناسی ارشد رشته مهندسی کشاورزی گرایش توسعه روستایی
استاد راهنما: آقای دکتر کریم نادری مهدیی، دانشیار رشته کشاورزی گرایش توسعه کشاورزی
استاد مشاور: آقای دکتر سید محسن سیدان، استادیار رشته اقتصاد کشاورزی گرایش سیاست و توسعه کشاورزی
استاد ممتحن: آقای دکتر حشمت اله سعدی، دانشیار رشته کشاورزی گرایش ترویج کشاورزی
استاد ممتحن: آقای دکتر موسی اعظمی، دانشیار رشته مهندسی کشاورزی گرایش ترویج و آموزش کشاورزی