اعتراض به ادعای اردوغان در خصوص نوروز جشن ترک زبانان است

یاداشت آرش شکیبایی مجد مدیر مرکز بم شناسی و کارشناس پژوهشی بنیاد ایرانشناسی شعبه کرمان 

اعتراض به ادعای رئیس جمهور ترکیه، رجب طیب اردوغان، در مورد نوروز جشن ترک زبانان است میتواند از چند منظر تاریخی، فرهنگی و سیاسی مورد بررسی قرار گیرد. 

 نوروز؛ میراث مشترک اقوام و ملت ها

- نوروز به عنوان یک جشن کهن، ریشه در تاریخ و فرهنگ اقوام مختلف از جمله فارسها، کردها، ترکها، آذریها، تاجیکها و دیگر گروههای قومی دارد. 

- این آیین در سال 2009توسط یونسکو به عنوان میراث فرهنگی ناملموس بشریت به ثبت رسید و چندین کشور از جمله «ایران، آذربایجان، هند، پاکستان، ترکیه و عراق»در پرونده ثبت آن مشارکت داشتند. 

 ادعای ترکیه و واکنشهای بین المللی 

- اخیرا دولت ترکیه به رهبری اردوغان اقداماتی برای «ترکیسازی" نوروز»و معرفی آن به عنوان یک جشن صرفا ترکی انجام داده است. 

- این اقدام میتواند به عنوان تحریف تاریخ و «انحصارطلبی فرهنگی» تلقی شود، چرا که نوروز متعلق به یک قوم یا کشور خاص نیست. 

- کشورهایی مانند «ایران، آذربایجان و تاجیکستان» باید به این اقدام ترکیه واکنش نشان دهند، زیرا نوروز بخشی از هویت ملی و فرهنگی آنهاست. 

اهداف سیاسی پشت این اقدام

- احتمالا اردوغان با این کار در پی «تقویت ناسیونالیسم ترکی» و جلب حمایت اقوام ترکتبار در منطقه است. 

- این حرکت میتواند بخشی از «سیاستهای پان ترکیستی» آنکارا باشد که در سالهای اخیر تشدید شده است. 

- همچنین، ممکن است این اقدام با هدف «کمرنگ کردن نقش ایران» به عنوان یکی از اصلی ترین حاملان فرهنگ نوروز صورت گرفته باشد. 

 ضرورت واکنش دیپلماتیک و فرهنگی 

- ایران و دیگر کشورهای حوزه نوروز باید از طریق «سازمان یونسکو» و نهادهای بین المللی نسبت به این اقدام اعتراض کنند. 

- برگزاری برنامههای مشترک فرهنگی با کشورهای همسایه برای تاکید بر مشترکات فرهنگی نوروز میتواند راهکار مناسبی باشد. 

- رسانها و نهادهای فرهنگی باید روشنگری کنند که نوروز «میراثی فراقومی و فراملی» است و نباید به نام یک کشور یا قوم خاص ثبت شود. 

- اقدام ترکیه در ثبت انحصاری نوروز، چالش برانگیز و خلاف روحیه همکاریهای فرهنگی منطقه است. 

- جامعه بین الملل و به ویژه کشورهای حوزه نوروز باید با «وحدت عمل» از تحریف تاریخ و فرهنگ مشترک جلوگیری کنند.