جایگاه امنیت زیست محیطی ومنابع طبیعی در کشور

امنیت مفهومی چندبعدی و بنیادین است که ارکان حیات اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و زیست محیطی هر جامعه را در بر می گیرد. در میان انواع گوناگون امنیت، امنیت زیست محیطی به عنوان شاخه ای نوظهور و در عین حال حیاتی، در دهه های اخیر در دستورکار نهادهای علمی، مدیریتی و سیاست گذاری جهانی قرار گرفته است. در ایران، به رغم پیچیدگی های خاص اقلیمی، بحران منابع آبی، فرسایش خاک، نابودی پوشش گیاهی و روند فزاینده بیابان زایی، امنیت زیست محیطی هنوز جایگاه مناسبی در سیاست های کلان و تخصیص اعتبارات دولتی ندارد.لازم است تا تحلیل دقیق و مستند جایگاه امنیت زیست محیطی در میان سایر ابعاد امنیت ملی ایران مورد تجزیه وتحلیل قرار گیرد.در ابتدا باید مفهوم انواع امنیت شناخته و جایگاه قانونی امنیت زیست محیطی در اسناد بالادستی همچون قانون اساسی، برنامه های توسعه، سند چشم انداز 1404 و سیاست های کلی محیط زیست بررسی شود. سپس با تحلیل آماری و محتوایی روند تخصیص اعتبارات، ساختار نهادی، و وضعیت منابع انسانی دستگاه های متولی منابع طبیعی و محیط زیست در دو دهه گذشته، میزان توجه واقعی دولت به امنیت زیست محیطی سنجیده شود.بررسی ها نشان می دهد که برخلاف تاکید نسبی اسناد رسمی، سهم واقعی بخش منابع طبیعی و محیط زیست از بودجه عمومی کشور به ویژه در مقایسه با امنیت سیاسی، نظامی و اقتصادی، بسیار ناچیز است. از طرف دیگر، کمبود نیروی انسانی متخصص، ضعف در نهادسازی، و فقدان ضمانت اجرایی قوانین، نشان می دهد که امنیت زیست محیطی علی رغم اهمیت حیاتی اش، در عمل در اولویت چهارم یا حتی پایین تر از آن قرار گرفته است. این امر، چالش های بزرگی همچون بحران آب، تخریب پوشش گیاهی، فرسایش خاک و افزایش مهاجرت های اقلیمی را تشدید کرده است بهمین منظور، با ارائه پیشنهاداتی همچون بازتعریف اولویت های ملی، تقویت جایگاه سازمانی نهادهای زیست محیطی، افزایش بودجه، و بهره گیری از ظرفیت های علمی دانشگاه ها و بخش خصوصی، بر ضرورت ارتقاء جایگاه امنیت زیست محیطی به عنوان یکی از ارکان اصلی امنیت ملی در جمهوری اسلامی ایران تاکید دارم.