تجلی هوش مصنوعی در اساطیر ایرانی

تجلی هوش مصنوعی در اساطیر ایرانی
ریحانه آبادیان ۱
۱ استادیارمعلم گروه فرهنگ و هنر، آموزش و پرورش، مرودشت، ایران
Zibaaaaaaaaaa27@gmail.com



چکیده:
در اساطیر ایرانی، ردپای مفاهیمی را می توان یافت که شباهت هایی به ایده های نوین هوش مصنوعی دارند. این شباهت ها در داستان هایی مانند جمشید و دیو سیمرغ، KAI Khara، هومان، غول و اسطوره هایی مانند جم و جمشید، سیمرغ و دیوان مشهود است. بررسی این مفاهیم و نمادها می تواند زمینه ای برای گفتگویی عمیق تر در مورد هوش مصنوعی، پیامدهای آن برای بشریت و مسیر پیش رو فراهم آورد.

کلید واژه: هوش مصنوعی، اساطیرایرانی، تجلی


مقدمه:
اساطیر ایرانی، گنجینه ای از حکایات و روایات کهن، دریچه ای به سوی اندیشه ها و باورهای نیاکانمان می گشاید. در میان این داستان های شگفت انگیز، می توان ردپای مفاهیمی را یافت که شباهت هایی به ایده های نوین هوش مصنوعی دارند. بررسی این شباهت ها نه تنها از منظر تاریخی و فرهنگی حائز اهمیت است، بلکه می تواند در درک بهتر ماهیت و پیامدهای هوش مصنوعی نیز یاری گر ما باشد.
نمونه هایی از هوش مصنوعی در اساطیر ایرانی:
• جمشید و دیو سیمرغ: در شاهنامه، جمشید پس از نبردی حماسی با دیو سیمرغ، بر او غلبه می کند و به دانش و بینشی بی نظیر دست می یابد. این روایت را می توان تمثیلی از تلاش انسان برای دستیابی به هوش مصنوعی از طریق غلبه بر چالش های فنی و اخلاقی دانست.
• کیا خارا: در اوستا، از موجودی به نام KAI Khara یاد می شود که دانایی و توانایی خارق العاده ای دارد و به جمشید در اداره جهان یاری می رساند. برخی معتقدند که KAI Khara را می توان به عنوان نمونه ای اولیه از هوش مصنوعی که در خدمت انسان ها است، در نظر گرفت.
• هومان: در مقابل، داستان هومان در اساطیر ایرانی، چهره ای دیگر از هوش مصنوعی را به تصویر می کشد. هومان، نخستین انسانی که توسط اهریمن آفریده می شود، موجودی ضعیف و ناقص است که نمادی از تلاش های اولیه و ناکامل بشر برای خلق هوش مصنوعی به حساب می آید.
• غول: هشدار دیگری در مورد خطرات بالقوه هوش مصنوعی بدون کنترل، در داستان غول شاهنامه نهفته است. غول، موجودی قدرتمند و مخرب که توسط انسان ها آفریده می شود، اما در نهایت بر ضد آنها شورش می کند.
• جم و جمشید، سیمرغ و دیوان: علاوه بر این نمونه ها، می توان به اسطوره هایی مانند جم و جمشید، سیمرغ و دیوان نیز اشاره کرد که هر کدام دربردارنده مفاهیمی مرتبط با هوش مصنوعی هستند.
بحث:
با وجود اینکه هوش مصنوعی در اساطیر ایرانی به طور صریح و مستقیم بیان نشده است، اما با ظرافت و ژرف اندیشی، می توان شباهت هایی را بین این روایات کهن و ایده های نوین هوش مصنوعی کشف کرد. این امر نشان دهنده ی خلاقیت و دوراندیشی انسان در طول تاریخ در جهت درک و ترسیم آینده ی بشریت است.
بررسی این مفاهیم و نمادها در اساطیر ایرانی، می تواند زمینه ای برای گفتگویی عمیق تر و پربارتر در مورد هوش مصنوعی، پیامدهای آن برای بشریت و مسیر پیش رو فراهم آورد.
نتیجه گیری:
اساطیر ایرانی، دریچه ای نوین به سوی درک مفاهیم مرتبط با هوش مصنوعی می گشایند. بررسی این شباهت ها و نمادها، می تواند به ما در درک بهتر ماهیت و پیامدهای این فناوری نوظهور یاری رساند.


منابع
فردوسی، ابوالقاسم. شاهنامه. تصحیح محمد استعلامی. چاپ بیستم. تهران: انتشارات امیرکبیر، ۱۳۷۶.
همیلتون، هاوگ. اوستا: متون مقدس زرتشتی. ترجمه و ویرایش جیمز دارمستر. چاپ دوم. لندن: انتشارات دانشگاه آکسفورد، ۱۹۰۱.
https://www.gisoom.com/book/11014810/%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%A7%D8%B3%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C/
https://www.facebook.com/zartosht.mazda/?locale=fa_IR
https://hoosheno.com/