انواع اختلال های اضطرابی: نشانه ها، علل و راه های درمان

اضطراب به عنوان بخشی طبیعی از زندگی، احساسی است که در مواقعی که فرد با چالش ها یا تهدیدات مواجه می شود، بروز می کند. اما وقتی این اضطراب به حدی شدید یا پایدار می شود که عملکرد روزمره فرد را مختل می کند، ممکن است به عنوان یک اختلال اضطرابی شناخته شود. اختلال های اضطرابی از شایع ترین مشکلات روانی هستند که میلیون ها نفر در سراسر جهان از آن ها رنج می برند. در این یادداشت علمی، به بررسی انواع مختلف اختلال های اضطرابی، نشانه ها، علل و روش های درمان آن ها می پردازیم.

1. اختلال اضطراب عمومی (GAD - Generalized Anxiety Disorder)

اختلال اضطراب عمومی به عنوان یکی از شایع ترین اختلال های اضطرابی شناخته می شود و با نگرانی مداوم و بیش از حد درباره موضوعات مختلف همراه است.

• نشانه ها: نگرانی مداوم و بیش از حد، مشکل در تمرکز، تحریک پذیری، تنش عضلانی، اختلال در خواب، خستگی مزمن.
• علل: عوامل ژنتیکی، استرس های محیطی، اختلال در انتقال دهنده های عصبی.
• روش های درمان: درمان شناختی-رفتاری (CBT)، داروهای ضد اضطراب، تمرینات آرام سازی و تکنیک های مدیریت استرس.

2. اختلال هراس (Panic Disorder)

اختلال هراس با بروز حملات ناگهانی و شدید ترس و وحشت که معمولا بدون هشدار قبلی اتفاق می افتد، مشخص می شود.

• نشانه ها: حملات ناگهانی ترس، تپش قلب، تنگی نفس، سرگیجه، احساس مرگ قریب الوقوع، لرزش.
• علل: استرس های شدید، عوامل ژنتیکی، سابقه خانوادگی اختلالات اضطرابی.
• روش های درمان: درمان شناختی-رفتاری، داروهای ضد اضطراب و ضد افسردگی، آموزش تکنیک های تنفسی و آرام سازی.

3. اختلال اضطراب اجتماعی (Social Anxiety Disorder)

این اختلال با ترس شدید از موقعیت های اجتماعی که در آن ها فرد ممکن است تحت نظر یا قضاوت دیگران قرار گیرد، مشخص می شود.

• نشانه ها: ترس از صحبت کردن در جمع، نگرانی از ارزیابی منفی دیگران، اجتناب از موقعیت های اجتماعی، تعریق بیش از حد، تپش قلب.
• علل: تجربیات منفی اجتماعی، حساسیت زیاد به ارزیابی دیگران، عوامل ژنتیکی.
• روش های درمان: درمان شناختی-رفتاری، داروهای ضد اضطراب، تمرین های مواجهه ای، تمرینات آرام سازی.

4. اختلال اضطراب جدایی (Separation Anxiety Disorder)

این اختلال عمدتا در کودکان بروز می کند و با اضطراب شدید هنگام جدایی از والدین یا مراقبان مشخص می شود.

• نشانه ها: ترس از جدایی، نگرانی های مداوم درباره ایمنی والدین، اجتناب از مدرسه یا سایر فعالیت ها، کابوس های مرتبط با جدایی.
• علل: تجربیات ناخوشایند جدایی در گذشته، عوامل ژنتیکی، وابستگی بیش از حد به والدین.
• روش های درمان: درمان شناختی-رفتاری، بازی درمانی، مشاوره خانوادگی، تکنیک های آرام سازی.

5. اختلال اضطراب پس از سانحه (PTSD - Post-Traumatic Stress Disorder)

این اختلال پس از تجربه یک حادثه بسیار ترسناک یا تهدیدآمیز بروز می کند و با خاطرات ناخواسته و مکرر از حادثه، مشکلات خواب و اضطراب شدید مشخص می شود.

• نشانه ها: کابوس های مکرر، فلش بک های مربوط به حادثه، اجتناب از یادآوری حادثه، تحریک پذیری، مشکلات تمرکز.
• علل: تجربه یا شاهد بودن یک حادثه تهدیدآمیز (مانند تصادف، جنگ، تجاوز).
• روش های درمان: درمان شناختی-رفتاری، حساسیت زدایی از طریق حرکت چشم و پردازش مجدد (EMDR)، داروهای ضد افسردگی و ضد اضطراب.

6. اختلال فوبیای خاص (Specific Phobia)

فوبیاهای خاص شامل ترس غیرمنطقی و شدید از یک شیء، موقعیت یا فعالیت خاص هستند که باعث اجتناب شدید از آن ها می شود.

• نشانه ها: ترس شدید و غیرمنطقی، اضطراب و حملات پانیک هنگام مواجهه با شیء یا موقعیت خاص، اجتناب شدید از موقعیت ها یا اشیاء ترس آور.
• علل: تجربیات منفی یا آسیب زا، عوامل ژنتیکی، یادگیری از طریق مشاهده (مشاهده ترس های والدین یا دیگران).
• روش های درمان: درمان مواجهه ای، درمان شناختی-رفتاری، تمرینات آرام سازی.

7. اختلال وسواس فکری-عملی (OCD - Obsessive-Compulsive Disorder)

این اختلال با وجود افکار وسواسی ناخواسته و نیاز به انجام رفتارهای تکراری (اعمال اجباری) برای کاهش اضطراب مشخص می شود.

• نشانه ها: افکار وسواسی (مانند ترس از آلودگی)، اعمال اجباری (مانند شست وشوی مکرر دست ها)، اضطراب شدید در صورت عدم انجام اعمال اجباری.
• علل: اختلالات در تعادل شیمیایی مغز، عوامل ژنتیکی، تجربیات استرس زا.
• روش های درمان: درمان شناختی-رفتاری، مواجهه و پیشگیری از پاسخ (ERP)، داروهای ضد افسردگی.

نتیجه گیری:

اختلال های اضطرابی گروهی از مشکلات روانی هستند که می توانند به شدت کیفیت زندگی افراد را تحت تاثیر قرار دهند. تشخیص و درمان به موقع این اختلالات می تواند به کاهش علائم و بهبود عملکرد فرد کمک کند. روش های درمانی مختلفی از جمله درمان های روانشناختی و دارودرمانی وجود دارند که می توانند در کنترل این اختلالات موثر باشند. همچنین، حمایت اجتماعی و مشاوره با متخصصان سلامت روان نیز از اهمیت بالایی برخوردار است.