ورزش، از انسجام ملی تا صلح

22 شهریور 1403 - خواندن 4 دقیقه - 83 بازدید

در تاریخ جنگ ها و به ویژه جنگ جهانی دوم، ورزش تحت تاثیر دو طرف قرار گرفته است و طرفین رقابتهای ورزشی معمولا پیروزی در میدان ورزشی را برابر با پیروزی در میدان جنگ تلقی نموده اند و با همه تلاش هایی که سازمان های ورزشی تاکنون در غیرسیاسی کردن ورزش و عدم پیوند زدن آن به اختلاف بین دولت و حتی ملت ها و میادین جنگ نموده اند ولی موفق به عملی نمودن این نگرش نشده اند .

از سوی دیگر ورزش می تواند کاهنده آلام مردم و احیای غرور ملی یک ملت شکست خورده باشد. نظیر بازی تیم ملی فوتبال آرژانتین و انگلیس پس از نبرد فالکلند. در نبرد فالکلند؛ انگلیسی ها، آرژانتینی ها را شکست دادند. اما برد تاریخی آرژانتین در برابر تیم ملی فوتبال انگلستان، غرور خدشه دار شده مردم آرژانتین را احیا کرد.

همچنین پس از باخت ایران به آرژانتین در جام جهانی فوتبال 2014 و شادی و ابراز رضایت مردم ایران از بازی مناسب تیم ملی فوتبال ایران در برابر آرژانتین، احمد نادری پژوهشگر انسان شناس با تشبیه بازی فوتبال به جنگ، در تحلیل خوشحالی مردم ایران بعد از باخت تیم ملی در مقابل آرژانتین گفت: «مردم ما احساس می کردند که بعد از حملات کوبنده ی دشمن زنده مانده اند. فوتبال فرصت ظهور و بروز احساسات ملی گرایانه و عرصه ی ایجاد انسجام ملی و البته سبب تحریک احساسات عمومی (منفی یا مثبت) است ... بازی های ملی سمبل ارتش های مدرنی هستند که بصورت نمادین با یکدیگر جنگ می کنند و چون عرصه ی هویت یابی و تعریف واحدهای سیاسی و به تبع آن اجتماعی تا اطلاع ثانوی دولت-ملت هاست؛ بنابراین تیم های ملی همیشه با احساسات ملی گرایانه مردم خودشان بدرقه می شوند. صحنه ی بازی های ملی - مخصوصا در جام جهانی که مهمترین رویداد جنگ بین المللی احساسات است- صحنه ی بروز ناسیونالیسم های رمانتیک است. در این بین اگر قرار باشد تیم هایی با یکدیگر بازی کنند که از قبل هم کشورهای آن ها درعرصه های سیاسی و نظامی با یکدیگر مشکل داشتند، این بازی از جنبه های مختلف اهمیت پیدا می کند.

مهمترین اهمیت آن این است که شهروندان هر دو کشور، با تیم ملی همذات پنداری (و همتاپنداری) کرده و خود را پشتیبان جبهه و نیروی کمکی جنگی که البته سمبلیک است، اما به اندازه ی جنگ واقعی اهمیت دارد می پندارند.

گاهی نیز ورزش آغازی برای صلح و مذاکرات دوستانه به شمار می رود. نظیر دیپلماسی «پینگ پنگ» بین چین و آمریکا که پوششی برای مذاکرات بین آمریکا و چین پس از سال ها منازعه و درگیری لفظی بود. دیپلماسی پینگ پنگ به گفتگوهای پنهانی ایالات متحده آمریکا و چین در اواسط دهه ۱۹۷۰ گفته می شود. در آن زمان دو کشور هنوز روابط سیاسی با یکدیگر نداشتند و برای انجام مذاکرات برگزاری یک تورنمنت پینگ پنگ را بهانه کردند. در مارس ۱۹۷۱ چینی ها که گفتگوهایی را با آمریکایی ها شروع کرده بودند تیم ملی پینگ پنگ آمریکا را به پکن دعوت کردند. در این تیم تعدادای از دیپلمات ها نیز حضور داشتند که مخفیانه با مقامات چینی گفتگو کردند. این مذاکرات سرانجام به سفر پنهانی هنری کیسینجر مشاور امنیت ملی دولت ریچارد نیکسون به پکن در ژوئیه سال ۱۹۷۱ انجامید.

منبع:

جهانفر، رضا (1401). مطالعه جامعه شناختی نقش ورزش و سازمانهای ورزشی در جنگ. رساله دکتری. تهران: دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران.