معیار خود ساخته

[د. ت. سوزوکی]

اشتباه بزرگ این است که منطق را بالاترین آزمون ارزیابی رفتار آدمی بدانیم. اشتباه است که بخواهیم هر چیزی را با تخت خواب پروکروستی* منطق سازگار کنیم. (1)

***

[مولانا]

آه ز نفس فضول آه ز ضعف عقول - آه ز یار ملول چند نماید ملال

***

[یزدانپناه عسکری]

نفس فضول باعث ضعف عقول شده و فرد بجای اینکه از تیغ یا شمشیر منطق برای حفاظت از خود در برابر ترس زائد استفاده کند با آن از طریق ایجاد آداب و سنن و عادات و ترس خود را زخمی می نماید . یعنی شمشیر را علیه خود به کار می برد. (3)

________________

*- Procrustes غولی است در اساطیر یونان، که تخت خواب های آهنین داشت و اسیرانش را اگر کوتاه بودند می کشید و اگر بلند بودند کوتاه می کرد تا اندازه ی آن تخت خواب شوند. «تخت خواب پروکروستی» به هر معیار خود ساخته یی اطلاق می شود که انطباق با آن اجباری باشد. (ع. پاشایی)

1 - ذن و فرهنگ ژاپنی ، د. ت. سوزوکی، برگردان ع. پاشایی – تهران : میترا 1378 ص 180

2 - کلیات دیوان شمس تبریزی ، مولانا جلال الدین محمد بلخی به کوشش دکتر ابوالفتح حکیمیان – تهران: انتشارات پژوهش 1383- غزل 1352

3 – نک به «ظرف منطق» /https://civilica.com/note/1373