فلسفه محدودیت های آزادی بیان

فلسفه محدودیت های آزادی بیان

به گفته فیلسوف دیوید وان میل اولین نکته ای که در هر بحث منطقی در مورد آزادی بیان باید به آن توجه کرد این است که آزادی بیان باید محدود باشد. امروزه توافقی عمومی وجود دارد که باید برای آزادی بیان حد و مرز مشخص کرد. تمامی جوامع بشری محدودیت هایی را بر آزادی بیان وضع می کنند، و دلیل این امر این است که اعمال بیان همواره عملا در رقابت با ارزش های دیگر قرار می گیرد. جان استوارت میل معتقد به وجود نزاعی دائمی بین تقاضاهای آزادی و تقاضاهای حکومت بود؛ و اما آخری را بدون اولی نمی تواند وجود داشته باشد. به گفته میل «تمام چیزی که وجود را برای ما ارزشمند می کند اعمال محدودیت هایی بر رفتار دیگران است؛ بنابراین برخی قوانین رفتاری باید تحمیل بشود. این تحمیل در وجهه اول باید توسط قوانین انجام شود، و در مرحله بعد توسط نظرات در موارد گوناگون در جاهایی که اعمال قانون ممکن نباشد». به عقیده استانلی فیش، آزادی بیان ارزش مستقلی نیست، بلکه یک جایزه سیاسی است؛ آزادی بیان ارزشش را از این به دست می آورد که به خوبی هایی مفروض منجر می شود.

در دفاع از آزادی بیان مطلق برخی این گونه استدلال می کنند که محدود کردن آزادی بیان این خطر را دارد که در سطح شیبداری قرار می گیریم که باعث می شود به سمت سانسور کردن و ظلم لغزش کنیم. دیوید وان میل در پاسخ می گوید که هیچ گزینه دیگری وجود ندارد و ما همواره الزاما درروی سطح شیبدار هستیم، چه آن را دوست داشته باشیم و چه دوست نداشته باشیم. ممکن است که تصمیم بگیریم که چقدر روی این سطح شیب دار بالا یا پایین برویم ولی همواره روی سطح شیب دار خواهیم بود. به علاوه استدلال سطح شیبدار را می توان بگونه ای دیگر بیان کرد که نتیجه دقیقا معکوس بدهد: می توان این گونه استدلال کرد که ما هیچگاه نباید جلوی دخالت حکومت را بگیریم زیرا زمانی که این کار را بکنیم در سطح شیبداری قرار می گیریم که به سمت آنارشیسم و بی نظمی، و وضع طبیعی متمایل می شویم.

محدودیت هایی که برای آزادی بیان قرار داده شده است ، غالبا در بیشتر نظام های سیاسی اجرا می شود و محدودیت ها به حکم عقل در قوانین گنجانده شده اند . این محدودیت ها مورد پذیرش اکثر نظام های حقوقی است . برای نمونه استقلال سیاسی و تمامیت ارضی کشور از خطوط قرمز هر کشوری است که حساسیت ویژه ای نسبت به آن دارد .

محدودیت های آزادی بیان 

از آنچه که در قانون اساسی و دیگر قوانین بر می آید ، می توان دو نوع محدودیت را برای آزادی بیان در نظر گرفت :

1. آنچه که حقوق اشخاص را مورد تعرض قرار می دهد

2. آنچه که با نظم و امنیت عمومی در تعارض باشد

و مهم تر اینکه تمامی محدویت های اعمالی صرفا باید توسط قانون بیان گردد ( the rule of law ) تا جلوی اعمال علایق و سلایق شخصی گرفته شود و هرج و مرج در بستر جامعه متولد نشود . شایان ذکر است قانونی که محدود کننده است باید کاملا روشن و واضح باشد و از هر گونه کلی گویی و ابهام پرهیز نماید .