ارزیابی کمی و کیفی آب برگشتی در آبیاری نشتی

وقتی که پایاب جزء تلفات به حساب نیاید. در راندمان کاربرد سیستمهای آبیاری شیاری بهبود عمده ای حاصل می شود. اما برای استفاده مجدد از این آب، باید ارزیابی دقیقی از کمیت و کیفیت آن صورت گیرد. در این طرح تحقیقاتی سعی شده این چنین ارزیابی در یکی از مزارع تحقیقاتی تحت کشت پنبه درمنطقه گرگان وگنبد که عمده ترین تولید کننده پنبه کشور می باشد، صوررت گیرد که طی آن 4 تیمار دبی ورودی پیوسته با میزانهای /7، 1/4 ، 1/1 و 0/8 لیتر در ثانیه در فاروهای بطور 120 متر از نوع نشتی های شیب دار با انتهای باز و در 4 تکرار بصورت طرح بلوکهای کامل تصادفی مورد بررسی قرار گرفت. حدود تغییرات دبی ها از جریانهای فرساینده تا غیر فرساینده تفاوت می کرد. کلیه عملیات زراعی کاشت، داشت و برداشت مطابق عملیات زراعی مرسوم کشت پنبه درمنطقه و آبیاری بر اساس نیاز، توسط لوله های دریچه دار صورت گرفت. در هر آبیاری میزان رواناب از انتهای فاروها با پارشال فلوم های یک اینچی اندازه گیری، و نمونه های آب گرفته شده از رواناب ، جهت تجزیه کامل به آزمیاشگاه ارسال، و کیفیت آب و میزان رسوب حمل شده دقیقا ارزیابی گردید. نتایج بدست آمده از این تحقیق نشان می دهد که از نظر کمیت رواناب، چون در سیستمهای استفاده مجدد از رواناب، نیاز به احداث مخزن ذخیره در اراضی زراعی متناسب با حجم رواناب ناشی از هر قطعه می باشدو بنابراین بخشی از اراضی به خاطر این مسئله از بین می رود و با توجه به این امر که ارزش اراضی زراعی منطقه بالا است، لذا باید از مخازنی استفاده نمود که حداقل فضا را اشغال می نمایند. همچنین با توجه به این مسئله که بین دبی های 0/8 و 1/1 لیتر در ثانیه اختلاف معنی داری از نظر ایجاد رواناب مشاهده نشده و هر دوی آنها کمترین رواناب را در بین تیمارهای آزمایش داشته اند به همین جهت استفاده از رواناب ناشی از دبی های حدود 1/1 لیتر در ثانیه و کمتر برای آبیاری مجدد دارای اولویت بیشترین هستند. زیرا دبی های از این حد بیشتر علاوه بر اینکه فرساینده بود، حجم رواناب بیشتری تولید کرده و در نتیجه به مخازن ذخیره بزرگترین نیاز دارند ضمن آنکه از نظر آماری، تاثیر معنی داری از نظر افزایش عملکرد محصول در واحد سطح نیز ندارند. همچنین از نظر کیفیت، نتایج حاکی است که در اراضی مورد آزمایش ، استفاده از رواناب برای آبیاری مجدد بسیار مناسب بوده و نوع کلاس آن C2-S1 می باشد. اما چون برای انتقال و استفاده از آب رواناب پایین است در مزارع بالا دست از لوله و پمپ استفاده می گردد. بایستی برای جلوگیری از ته نشین شدن رسوبات معلق در خطوط لوله برگشتی که غالبا ذرات سیلت و رس می باشند . حوضچه ترسیب احداث گرددد.