لزوم احیای شرح القسطاس

شمس­ الدین سمرقندی از منطق دانان پیرو ابن ­سینا در سده هفتم قمری است که باوجود نوآوری های منطقی بسیار، نقش او در تاریخ منطق سینوی بسیار ناشناخته مانده است؛ برخلاف ابن­ سینا که نوآوری های منطقی متعددش، از او یک منطق­دان برجسته ساخته است. شاید یکی از دلایل این امر، این باشد که با وجود این همه توجه به آثار منطقی ابن سینا (ازجمله شفا، نجات، اشارات و المختصر الاوسط)، آثار منطقی سمرقندی ازجمله مهم ترین اثر او با عنوان شرح القسطاس، هنوز به صورت نسخه خطی باقی مانده است؛ درحالی که سمرقندی در این کتاب گران سنگ، نوآوری های منطقی ای داشته که هم نشانگر شخصیت برجسته علمی و منطقی او است و هم بر ما فرض می گرداند که با توجه بیشتری به تصحیح و بررسی این کتاب بپردازیم. سمرقندی در این اثر به آثار منطق دانان پیش از خود توجه داشته به طوری که می توان تاثیر اندیشه­های منطق دانان متقدم را در این اثر به­خوبی مشاهده کرد؛ ازاین رو نوآوری­های این اثر را باید در میان نقدهای او بر دیگر منطق دانان هم جست وجو کرد؛ درعین­حال او بر اندیشه منطق دانان پس از خود نیز اثر گذاشته است. به نظر می­رسد با دسترسی به این اثر می­توان توصیفی مستند و تبیینی مستدل و نظام­ مند از اندیشه ­های نوآورانه منطقی سمرقندی و تثبیت جایگاه او در تاریخ منطق سینوی ارائه داد.

Keywords:

منطق نگاری سینوی , سمرقندی , شرح قسطاس , تاریخ منطق