نماتدها، نشانگرهای زیستی آلودگی خاک به فلزات سنگین

فراوانی و حضور همه جایی نماتدها در اکوسیستم­های مختلف آنها را به یکی از بهترین نشانگرها جهت پایش آلودگی­های زیست محیطی تبدیل کرده است. از بین ارگانیسم­های موجود در خاک، نماتدها بعنوان یکی از بهترین شاخص­های زیستی جهت شناسایی اختلالات موجود در خاک از جمله آلودگی خاک به فلزات سنگین مطرح می­باشند. تحقیقات انجام شده پیرامون تاثیر فلزات سنگین از جمله سرب،کادمیوم،کروم،مس،نیکل،روی و سلنیوم روی جنس­های مختلف نماتدها از گروه­های مختلف تغذیه­ای و از طریق تحلیل شاخص­های مرتبط با تنوع و اجتماع نماتدها نشان دهنده تاثیر قابل توجه افزایش غلظت فلزات مذکور روی جمعیت برخی از جنس­های نماتدها است؛ اما با وجود خصوصیات منحصر بفرد نماتدها در پایش آلودگی­های خاک، تعمیم دادن اثرات مشاهده شده آلودگی­های ناشی از فلزات سنگین بر روی اجتماع نماتدها، دشوار به نظر می­رسد؛ چرا که نوع اکوسیستم، مقیاس مکانی و همچنین خصوصیات منطقه ای از جمله pH خاک، پوشش گیاهی و وجود فون نماتدهایی که از قبل در خاک حضور دارند می­تواند تجزیه و تحلیل نتایج این گونه اطلاعات را تحت تاثیر قرار دهد؛ بنابراین لازم است، در تحلیل شاخص­های جمعیتی نماتدها، جنس­هایی از نماتدها را که باعث ابهام در پیشگویی می­شوند را حذف و بر روی جنس­های شناخته شده­ای که قابلیت بروز واکنش به یک محرک مداخله­گر در محیط خاک را دارند، متمرکز گردد. در این صورت تحلیل شاخص­های جمعیتی هم قابلیت پیشگویی خوبی دارند و هم از لحاظ اقتصادی با صرفه تر هستند. مثال­هایی از جنبه­های کاربردی و تجاری نماتدها در پایش آلودگی زیستگاههای آبی به آلودگی­هایی مانند آلودگی­های ناشی از مواد شیمیایی در سایر کشورها و جود دارد. در این راستا بهره­گیری از نتایج تحقیقات سایر کشورها، توسعه تحقیقات کاربردی در این زمینه و رفع محدودیت­های موجود می­تواند زمینه ساز استفاده از نماتدها در پایش آلودگی خاک به فلزات سنگین باشد.

Keywords:

اجتماع نماتد , محیط زیست , پایش زیستی , فلزات سنگین