اصول و معیارهای توسعه پایدار شهری در ایران

رشد شدید جمعیت شهرنشین و توسعه‏های سریع تکنیکی و اقتصادی دهه‏های اخیر تهدیدی برای آینده شهرها به ‏خصوص مناطقی که تحت عنوان توسعه‏های شهری به ‏سرعت تحت نظام شهر قرار می‏گیرند، می‏باشند. از طرفی تجربیات ناموفق در بسیاری از توسعه‏های کنونی شهرها نشانگر ظهور اثرات نامطلوب زیست‏محیطی است که نه‏تنها محیط طبیعی بلکه محیط ساخته‏شده را نیز دچار نوعی بحران نموده است و همه اینها تاثیر منفی بر کیفیت حیات انسان دارند. از طرف دیگر تخمین جمعیت شهرنشین ایران در سال 1400 پیش‏بینی افزایش وسیع سطح شهرها و چگونگی برنامه‏ریزی و طراحی آنها به ‏گونه‎ای که در جهت توسعه‏ پایدار قرار‏ گیرند از اهمیت ویژه‏ای برخوردار است. ضرورت بررسی موضوع تحقیق از برابر نهادن چند واقعیت شهری پذیرفته‏شده در شرایط امروز جهان زمینه طرح می‏یابد. شهرگرایی وشهر‏نشینی، پویشی جهانی است که گستردگی دامنه آثار مرتب بر آن حیات امروز و فردای بشر را تحت تاثیر خود دارد. شهرگرایی و شهرنشینی در کشورهای در حال توسعه در مقایسه با کشورهای توسعه‏یافته از روند و شتاب فزاینده‏ای برخوردار است. شواهد موجود حاکی از آن است که رشد شتابان جمعیت و سطح شهرها و توسعه لگام‏گسیخته تکنولوژی و اقتصادی کیفیت زندگی در محیط‏های شهری را تنزل بخشیده و آثار نامطلوب بسیاری را بر محیط طبیعی تحمیل نموده که تهدیدهای جدی را در چشم‏انداز آینده زندگی شهری-روستایی پیش روی می‏نهد. شهرنشینی در ایران نیز از قواعد یاد‏شده مستثنی نیست و شناخت و بکارگیری مولفه‏های توسعه پایدار شهری گامی در جهت رفع دشواری‏های امروز و فردای شهرهای کشور و نیل به شهرنشینی هدفمند و کارا و حامی محیط زیست به‏ شمار می‏آید. اهداف پژوهش: توسعه پایدار نگرشی جدید به مقوله توسعه است که اجمالاً می‏توان آن را توسعه‏ای دانست که در آن فرایند تغییرات در نتیجه بهره‏برداری از منابع طبیعی، سرمایه‏گذاری‏ها و توسعه‏های فنی و اجتماعی در هماهنگی با یکدیگر قرار می‏گیرند. این امر خوشبختانه در ابعاد مختلف در کشورمان مورد توجه بوده ‏است اما به لحاظ آنکه هر کشوری الگوی یگانه‏ای از توسعه را می‏طلبد، شناسایی قانونمندی توسعه‎ پایدار با توجه به ویژگی‏ها و شرایط خاص ایران هدف کلی تحقیق می باشد و برای دستیابی به هدف فوق اهداف عملکردی زیر نیز مورد توجه قرار می‏گیرند: شناخت روابط و قوانین محیط طبیعی با ادراک فلسفه حفاظت از آن و بهره‏مندی از ارزش‏ها مستقر در آن. نتایج و دستاوردها: کشور ما با برخورداری از جمعیتی جوان (حدود 70% زیر 25 سال) و نرخ رشدی که احتمالاً تا سال‎ها درحدود 5/1 % باقی خواهد ماند، در طول سال‏های آینده نیاز به آماده‏سازی و ساخت صدها هزار زمین شهری خواهد داشت که بخش اعظم آنها باید به‏ صورت گسترش شهرهای کوچک و متوسط ساخت شهرهای جدید انجام بگیرد. این فرایند که ضرورتی انکار‏ناپذیر است نیاز به سرمایه‏گذاری‏های بزرگی دارد که باید در کوتاه و میان‏مدت برای تهیه آنها کوشش لازم را به ‏عمل آورد. این امر در شرایطی اتفاق می‏افتد که کاهش قیمت‏های نفت در بازار جهانی سقوط فاحش کرده و تحلیل‏های اقتصادی کارشناسان گویای ثبات این وضعیت لااقل در میان مدت هستند.