: امکان سنجی تکثیر طبیعی ماهی سفید دریای خزر درپایین دست رودخانه های نسارود و کاظم رود

پروژه حاضر با هدف امکان تکثیر طبیعی ماهی سفید دریای خزر به روش شیل گذاری در رودخانه های نسارود و کاظم رود استان مازندران از اسفند ماه سال1393 در مدت چهار ماه صورت گرفت. در این روش رودخانه ها به طول 150 الی 200 متر به وسیله شیل محصور شده و مولدین ماهی سفید از نزدیکترین محل پره های صیادی ماهیان استخوانی صید شده و در محدوده شیل رهاسازی شدند. تعداد مولدین رهاسازی شده به رودخانه های نسارود و کاظم رود به ترتیب 353 و 763عدد به نسبت نر به ماده حدود5/1 به 1 بودند. نمونه برداری از پارامترهای زیستی و غیر زیستی در 3 ایستگاه تعیین شده در رودخانه ها (در پایین دست و بالا دست شیل و در محدوده شیل) به صورت ماهانه صورت گرفت. دامنه تغییرات درجه حرارت آب در رودخانه های مورد بررسی 19-10 درجه سانتی گراد بوده و درایستگاه 3 از بیشترین تغییرات برخوردار بود. در مدت بررسی اکسیژن محلول در ایستگاه های مختلف در نسارود بین 2/9(دربالا دست) و 2/10 میلی گرم در لیتر (درپایین دست ،در فروردین ماه) متغیر بوده و در کاظم رود بین 1/10 (دربالا دست و محدوده شیل) و 3/10 میلی گرم در لیتر (دربالا دست) متغیر بود. مقدار BOD5 در هر دو رودخانه از بالادست به پایین دست رودخانه ها، روند افزایشی داشته و در تمامی ایستگاه های رودخانه نسارود نسبت به کاظم رود از مقادیر بیشتری برخوردار بود. بطوری که دامنه آن در نسارود در اردیبهشت ماه 9/2-9/1 میلی گرم در لیتر بوده و دامنه آن در کاظم رود 9/1 -9/0 میلی گرم در لیتر اندازه گیری شد. در این بررسی 25 گونه فیتوپلانکنون از شاخه های Bacillariophyta ، Chlorophyta ،Cyanophyta ،Euglenophyta و Pyrrophyta شناسایی شدند که 18 گونه به شاخه Bacillariophyta،3 گونه به شاخه Chlorophyta ،1 به شاخه گونه Pyrrophyta ، 1 گونه به شاخه Cyanophyta و 2 گونه نیز به شاخه Euglenophyta تعلق داشتند. شاخه Bacillariophyta برای بچه ماهیان خوش خوراک بوده که از بیشترین تنوع برخوردار بودند. در مجموع 14گونه زوپلانکتون شناسایی شدند که به گروه های Copepoda ، Cladocera ، Rotatoria ، Protozoa تعلق داشتند و 2 گروه Nematoda و Chironomodaeاز گروه زوبنتوز مشاهده شدند. در اردیبهشت ماه بیش ترین تراکم زوپلانکتون در نسارود، به تعداد 1710 عدد در مترمکعب در بالا دست رودخانه و بیش ترین تراکم زوپلانکتون در کاظم رود، به تعداد 12290 عدد در مترمکعب در محدوده شیل مشاهده شد . در مدت بررسی در دو رودخانه حدود 8000 نمونه جاندار کفزی جداسازی شده که به ترتیب فراوانی متلق به راسته های Oligochaeta ، Diptera ، Ephemeroptera و Trichoptera بودند. تعداد لارو هچ شده در رودخانه های نسارود و کاظم رود به ترتیب 2000000 عدد و 4200000 عدد بودند. تعداد بچه ماهیان در رودخانه های نسا رود و کاظم رود به ترتیب 1500000عدد و 1300000 عدد بودند. نتایج نشان داد میزان غذای رودخانه ها با ایجاد رقابت غذایی برای لارو های ماهی سفیدکافی نبوده و امکان رشد منظم برای لارو ها وجود نداشته است، بطوری که بچه ماهیان از 120 میلی گرم (معمولا در پایین دست) تا اوزان حدود 1 گرم (در محدوده شیل و بالا دست) دیده شدند.بدین ترتیب امکان تکثیر طبیعی ماهی سفید در رودخانه های مورد بررسی وجود داشته، ولی پتانسیل تولید لارو و بچه ماهیان حاصل از تکثیر طبیعی این گونه در دو رودخانه متفاوت بودند.واژه های کلیدی:رودخانه کاظم رود، نسارود، ماهی سفید، شیل ، تکثیر طبیعی ، بازسازی، ، دریای خزر