بررسی تنوع در عملکرد و اجزا عملکرد و سازگاری گونه های مختلف مرزه Satureja spp. در برخی از مناطق کشور (کردستان)
صاحب اثر: سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی
نوع محتوی: طرح پژوهشی
Language: Persian
استان موضوع گزارش: تهران
شهر موضوع گزارش: تهران
Document ID: R-1067769
Publish: 16 February 2019
دسته بندی علمی: علوم کشاورزی
View: 175
Pages: 104
Publish Year: 1393
نسخه کامل Research منتشر نشده است و در دسترس نیست.
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
Abstract:
تنوع ژنتیکی در اصلاح برای بهبود کمی و کیفی عملکرد و نیز تولید ارقام سازگار با شرایط محیطی امری ضروری می باشد. با ارزیابی توده های متنوع گیاهی روییده مناطق جغرافیایی برای صفات مطلوب، گزینش برای دستیابی به ژنوتیپ های مطلوب و یا افزایش کم و کیف صفات ارزشمند از نظر اقتصادی امکان پذیر می باشد. در این تحقیق سازگاری ژنوتیپهای مختلف مرزه (Satureja spp.) به شرایط آب وهوایی استان کردستان مورد ارزیابی قرار گرفت. بدین منظور تعداد 37 اکسشن متعلق به 10 گونه مرزه در آزمایشی با طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه گریزه سنندج طی سالهای 1388-92 مورد مطالعه قرار گرفت. گونههای مرزه شامل S. sahendica Bornm، S. avromanica Maroofi، S. bachtiarica Bunge، S.spicigera(C.Koch)Boiss، S. mutica Fisch، S. macrantha C.A.Mey، S. atropatana Bunge ، S. rechingeri Jamzad، S. khuzistanica Jamzad، S.isophylla Rech. بود. نتایج بهدست آمده بیانگر وجود تنوع معنی دار (1% p) از لحاظ تمام صفات مورد بررسی در بین گونههای مرزه بود. تقریبا تمام صفات مورد بررسی در بین سالهای آزمایش تفاوت معنیداری را نشان دادند. واریانس اثر متقابل گونه ا سال (sp*y) در بعضی از صفات معنیدار بود که نشان دهنده واکنش متفاوت گونهها به تغییرات سال از لحاظ این صفات است. بر اساس نتایج همبستگی بین صفات، گونههای با تعداد شاخه اصلی و وزن تر و خشک بوته و وزن خشک گل و برگ بیشتر، بازده اسانس بیشتری داشتند اما تعداد روز تا جوانه زنی، تعداد روز تا شروع گلدهی و تعداد روز تا گلدهی کامل و صفات مورفولوژیک : متوسط قطر تاج پوشش وسطح تاج پوشش همبستگی معنیداری با بازده اسانس ندارند. همچنین گونههای با تعداد روز تا شروع جوانهزنی وشروع گلدهی وگلدهی کامل کمتر دارای وزن خشک گل وبرگ بیشتری هستند. با در نظر گرفتن 11 دی (اول ژانویه) به عنوان زمان مبنا، میانگین تعداد روز تا شروع رشد رویشی 76.87 روز (حدود دهم فروردین)، میانگین تعداد روز تا شروع گل دهی 8.201 روز(حدود 31 خرداد ماه)ومیانگین تعداد روز تا شروع گل دهی کامل 32.231 روز(حدود 29مرداد ماه) بود. بر اساس نتایج به دست آمده میانگین کل صفات قطر بزرگ بوته ، قطر کوچک بوته، متوسط قطر تاج پوشش، سطح تاج پوشش، میانگین ارتفاع شاخه ها، تعداد شاخه اصلی بوته، میانگین تعداد شاخه فرعی گل دهنده، طول برگ، عرض برگ، طول گل، قطر گل به ترتیب شامل 96.84 سانتی متر53،.76 سانتی متر ، 36.69سانتی متر، 6.4739سانتی متر مربع 55،.07 سانتی متر 65،.35 عدد 14،.22 عدد 11،.90 میلی متر2،.08میلی متر 8،.35میلی متر 3،.44 میلی متر بود. میانگین صفات عملکردی بازده اسانس 63.1درصد، عملکرد اسانس پایه 24.3گرم، عملکرد اسانس اکسشن در هکتار 40917 گرم ،وزن تر بوته 96.398 گرم ،وزن خشک بوته 38.173 گرم ، وزن خشک گل وبرگ01.85 گرم ، عملکرد وزن تر بوته در هکتار8.5036 کیلو گرم، عملکرد وزن خشک بوته در هکتار9.2188 کیلوگرم ، عملکرد وزن خشک گل وبرگ در هکتار 48.1027 کیلوگرم، شاخص برداشت 55.0 و تعداد بوته مستقر شده 83.17 بوته بود. گونه های S.spicigera ، S. sahendica و S. mutica به ترتیب با 176 8.171،.184 2،.3 روز کمترین تعداد روز تا شروع گلدهی وگونههای S. khuzistanica ، S. rechingeri ، S. macrantha ، S. atropatana به ترتیب با 279.،274 7.،9.211 3 و 6.200 روز بیشترین تعداد روز تا شروع گل دهی را داشتند. همچنین، S. sahendica با کمترین تعداد روز تا گل دهی کامل (6.211 روز) زودرس ترین گونه و S. rechingeri و S. khuzistanica با بیشترین تعداد روز تا گل دهی کامل (به ترتیب با 5.287 و3.285 روز) دیررس ترین گونه ها بودند . گونه های S.spicigera و S. mutica با12470 و 8764 سانتی متر مربع بیشترین و S.isophylla و S. khuzistanica با 4.633 و1162 سانتی مترمربع کمترین سطح تاج پوشش را داشتند.گونه های S.spicigera و S. mutica به ترتیب با 2480 و1902 کیلوگرم در هکتاردارای بیشترین عملکردوزن خشک گل وبرگ در هکتار وگونه های S. atropatana ، S.isophyllaو S. avromanica به ترتیب با 2.294 و8.299 و3.380 کیلوگرم در هکتارکمترین عملکرد را نشان دادند. گونه های S.spicigera و S. mutica به ترتیب با 78.11 و22.9 گرم بیشترین وگونه های S. avromanica ، S.isophylla و S. atropatana به ترتیب با 11.0 ، 17.0 و42.0 گرم کمترین مقدار اسانس در بوته را داشتند. گونه های S.spicigera و S. mutica به ترتیب با 74.148 و 44.116 کیلوگرم بیشترین و S. avromanica ، S.isophylla و S. atropatana به ترتیب با1.،18.2 36و29.5 کیلوگرم کمترین عملکرد اسانس در هکتار را داشتند. گونه های S. avromanica ، S. macrantha ،S.spicigera، S. mutica ، S .isophylla S. و sahendica به ترتیب با میانگین 33.23(32.93 %) 23،.07(28.92 %) 22،.94(76.91 %) 20،.96 (84.83 %)20،.78(12.83 %) ، 36.20 بوته (44.81 % زنده مانی) بیشترین وگونه های S. atropatana ، S. rechingeri ، S. khuzistanica به ترتیب با 61.6 (44.26 %)9،.15 (6.36 %) و 73.9 بوته (92.38 % زنده مانی) کمترین سازگاری را داشتند. در تجزیه رگرسیون گام به گام ضریب تبیین اصلاح شده نشان می دهد حدود %60 تغییرات متغیر وابسته بازده اسانس با متغییرهای مستقل صفات تعداد بوته مستقر شده ، متوسط وزن خشک گل وبرگ ، عملکرد اسانس اکسشن در هکتار ، طول بزرگترین قطر تاج پوشش ، میانگین ارتفاع بلندترین شاخه بوته ، تعدادروز تا شروع گلدهی در مزرعه توجیه می گردد. با وجود بازده اسانس 87.2 و41.2 درصد به ترتیب در گونه های