گزارش پیشرفت سال 1396 بسته های دانش بنیان اقتصاد مقاومتی در سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی

رسالت اصلی وزارت جهاد کشاورزی تامین امنیت غذایی است و برای تحقق این امر مهم، توجه به محورهای اصلی این تعریف ضروری است. دسترسی به غذای کافی، مطلوب و سالم از محورهای اصلی توسعه، سلامت جامعه و زیرساخت نسل های آینده است و یکی از اهداف ملی به شمار می آید. افزایش جمعیت، ارتقا سطح زندگی و افزایش مصرف سرانه غذا، از جمله مواردی است که افزایش مصرف محصولات کشاورزی را در کشور به دنبال داشته است. با این حال و علی رغم تلاش فراوان، تولید محصولات کشاورزی همگام و متناسب با رشد مصرف پیش نرفته است. محدود بودن نهاده های کشاورزی، شرایط جوی و محیطی و ضایعات بالای تولیدات کشاورزی از جمله عوامل ایجاد فاصله بین تولید و مصرف است که سبب شده امنیت غذایی در کشور تاحدی به چالش کشیده شود. برای غلبه بر این وضعیت، راه حل هایی مانند افزایش سطح و عملکرد تولیدات، پایش رشد مصرف، واردات محصولات کشاورزی و استفاده بهتر از تولیدات موجود ارایه شده است که البته، هر یک از آن ها با محدودیت های اجرایی خاص خود مواجه اند. لذا عملی ترین راه، استفاده بهتر از تولیدات موجود و در راس آن ها کاهش ضایعات محصولات کشاورزی است. در ایران، بر اساس آخرین برآوردهای وزارت جهاد کشاورزی، حدود 16 درصد از محصولات زراعی و حدود 28 درصد از فراورده های باغی در مراحل مختلف تولید تا مصرف از بین می روند. ضایعات محصولات کشاورزی از دیدگاه امنیت غذایی، اقتصادی و سیاسی قابل عنایت و تامل بوده و بایستی در قالب یک برنامه جامع راهبردی و فرابخشی نسبت به پیاده سازی ساختارهای لازم در جهت پیش گیری و کاهش آن اقدام نمود. از آن جا که کاهش ضایعات در حقیقت نوعی افزایش بهره وری منابع تولید است، لذا از طریق آن می توان تا حد قابل ملاحظه ای بر چالش امنیت غذایی و مدیریت بحران هایی مانند خشکی و خشکسالی غلبه نمود؛ بنابراین، تحقق امنیت غذایی تنها از طریق افزایش تولید میسر نیست بلکه کاهش ضایعات و فراوری محصولات نیز به توجه ویژه نیاز دارد. در این راستا، بر اساس اهداف تعیین شده در ارتباط با کاهش ضایعات محصولات کشاورزی و موارد قانونی مرتبط با مقوله ضایعات و امنیت غذایی در برنامه های توسعه ای کشور، برای دستیابی به اهداف کلان این برنامه که همان افزایش فراوری و کاهش ضایعات در تولید محصولات است، تعیین میزان دقیق ضایعات در مراحل مختلف و کاهش 50 درصدی متوسط مقدار ضایعات پیش بینی و هدف گذاری شده است.