ارایه طرح الگویی ساماندهی برای کنترل فرسایش کناری رودخانه های پیچانرودی مطالعه موردی استان لرستان

رودخانه ها بندرت به طور مستقیم حرکت می کنند و به عبارت دیگر، مسیر آنها شامل پیچ و خم های سینوسی می باشد.رودخانه خرم اباداز پایین دست شهر خرم آباد بطول تقریبی چهل کیلومتر در بستر آبرفتی فرسایشی تشکیل شده است. در چنین حالتی یک تمایل همیشگی برای تغییر پیوسته موقعیت رودخانه از طریق فرسایش و تشکیل مجدد دیواره های ساحلی یا کناره هابه وضوح قابل مشاهده است که بازه مورد مطالعه بطول سه کیلومتربخشی از این رودخانه می باشدمهمترین عوامل ناپایداری در این رودخانه عبارتند از حوزه آبخیز وسیع بالا دست(1650کیلومتر مربع)،وجود شهر خرم آباد وتوسعه مناطق شهری در بالا دست،دشت های آبرفتی حاشیه رودخانه،تجاوز به حریم رودخانه از سوی کشاورزان،شیوه های غلط آبیاری توسط کشاورزان وبرداشت غیر اصولی شن وماسه از بستر رودخانه. به منظور انجام مطالعات هیدرولیکی در این طرح از نرم افزار HEC-RAS استفاده شد.بررسی تغییرات سطح تراز جریان در دبی با دوره بازگشت های مختلف نشان می دهد، رودخانه گنجایش یا ظرفیت کافی به منظور عبور دهی جریان از خود را ندارد و در دبی با دوره بازگشت های متوسط الی زیاد، به خارج از مقاطع رودخانه سرریز و گسترش می یابد. با توجه به بررسی های به عمل آمده عرض تعادلی رودخانه برای دبی با دوره بازگشت 25 سال که مبنای انجام فعالیت های ساماندهی رودخانه می باشد،حدودا بین 50 تا 60متر محاسبه گردید.در حالیکه عرض متوسط رودخانه در حال حاضر 25 متر می باشد که بیانگر تجاوز به حریم رودخانه از سوی کشاورزان است. در این پژوهش سعی گردید تا با در نظر گرفتن مسایل اقتصادی اجتماعی،شرایط هیدرولیکی وهمچنین مورفولوژی وشرایط بستر، روشهای مختلف جهت حفاظت کناره ها وکنترل فرسایش متناسب با مورفولوژی رودخانه ارایه گردد.ا بنابراین با بررسی و شناخت خصوصیات هیدرولیکی ، رسوبی و ریخت شناسی هر رودخانه و تحلیل و بررسی عملیات مهندسی میتوان ، طرحهای الگویی کنترل فرسایش کناره ای را برای هر تیپ خاص از رودخانه های پیچانرودی ارایه نمود که علاوه بر عدم ایجاد مشکلات زیست محیطی باعث حفظ و تثبیت کناره ها و بستر رودخانه شده و خطر وقوع سیل و آبگرفتگی زمینهای اطراف را کاهش دهد ز نکات قابل توجه در این پژوهش تنوع بخشیدن به روش های حفاظتی بوده تا در صورت اجرای طرح امکان بررسی نقاط قوت وضعف هرکدام از روش های مذکور که از اهداف طرح مذکور می باشد فراهم آید.کلمات کلیدی:فرسایش کناری،رودخانه،پیچانرود،Hec-Ras