بررسی خصوصیات زراعی و عملکرد لاین های امیدبخش ماشک پانونیکا در مزارع زارعین

کمبود موادغذایی وافزایش روزافزون جمعیت به ویژه درکشورهای درحال توسعه نگرانی های جدی در رابطه با آینده تامین غذا به وجود آورده است. در این میان نقش لگوم های علوفه ای در تعلیف دام و در نتیجه تامین نیاز انسان به فرآورده های دامی از اهمیت غیر قابل انکاری برخوردار است. ماشک یکی از گیاهان خانواده لگومینوز می باشد که موارد استفاده زیادی از جمله تامین علوفه دارد. مهمترین خصوصیت این گیاه شامل: حفاظت خاک، اصلاح ساختمان خاک، تولید برمه یا علوفه خشک، مصرف سیلو، علوفه سبز، تغییر تناوب زراعی، اصلاح مراتع، استفاده کود سبز و بالاخره چرای احشام می باشد. در این تحقیق ‮‭10‬ لاین برتر ماشک پانونیکا ‭(Vicia Panonica) ‬از آزمایشات پیشرفته سال های قبل که سازگاری خوبی با شرایط آب و هوایی کرمانشاه (جدول شماره 1) داشتند به اسامی:،‭VP‬9 ، ‭VP‬8 ،‭VP‬3 ،‭VP‬2 ،‭VP‬1 P‮‭13‬ ، ‭VP‬‮‭12 , VP‬،‮‭11 , VP‬‮‭10‬ و ‭VP‬‮‭15‬ به همراه شاهد مراغه در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی (سه تکراری) در سه نقطه از استان کرمانشاه (کرمانشاه، هرسین و روانسر) مورد بررسی و مقایسه قرار گرفتند. عملیات آماده سازی زمین شامل شخم و دیسک در پاییز صورت گرفته و زمان کاشت اواسط آذر ماه ‮‭1390‬ بود. در طول دوران رشد و نمو علاوه بر مراقبت های معمول زراعی، یادداشت برداری های لازم صورت گرفت، بررسی های آماری برروی کلیه خصوصیات زراعی، عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه ژنوتیپ ها ی ماشک انجام گرفت. نتایج آنفارم سرارود نشان داد که: لاین های ‭VP‬3 ، ‭VP‬‮‭11‬ و ‭VP‬8 به ترتیب با ،‮‭577 619‬ و‮‭574‬ کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد دانه را به خود اختصاص دادند، ضمنا ‭VP‬3 بیشترین مقدار عملکرد بیولوژیکی را نیز به مقدار ‮‭2791‬ کیلوگرم در هکتار دارا بود. درآزمایش آنفارم روانسر نتایج حاکی از آن بود که: لاین های امید بخش ‭VP‬‮‭15‬ و ‭VP‬‮‭11‬ به ترتیب با ‮‭713‬ و ‮‭658‬ کیلوگرم عملکرد دانه در هکتار بیشترین مقدار این صفت را به خود اختصاص دادند همچنین لاین های امید بخش ‭VP‬‮‭12‬ ، ‭VP‬8 و ‭VP‬‮‭15‬ به ترتیب با ‮‭5334‬ ، ‮‭5126‬ و ‮‭5077‬ کیلوگرم در هکتار عملکرد علوفه تر، برتری محسوسی نسبت به سایر ژنوتیپ ها داشتند. در هرسین بیشترین مقدار عملکرد دانه با ‮‭447‬ کیلوگرم به ‭VP‬2 اختصاص داشت این رقم سومین مقدار عملکرد علوفه تر را به میزان ‮‭3250‬ کیلوگرم در هکتار دارا بود. لاین ‭VP‬3 بالاترین مقدار عملکرد تر را با ‮‭3375‬ کیلوگرم در هکتار را در هرسین به خود اختصاص داد. در این آزمایش شاهد مراغه، زودرس ترین و لاین‭VP‬‮‭15‬ دیر رس ترین رقم شناخته شدند. تجزیه واریانس مرکب (مجموع سه مکان) نشان داد که اثر مکان برای همه ژنوتیپ ها معنی دار شد همچنین ژنوتیپ ها از نظر همه صفات به جز تعداد شاخه فرعی و تعداد دانه در بوته اختلاف معنی داری نشان دادند. در طول دوران رشد ترتیبی اتخاذ شد که کشاورزان هر منطقه از این طرح بازدید و با روش کشت لاین های پیشرفته ماشک آشنا شوند. واژه های کلیدی: ماشک، آنفارم، عملکرد بیولوژیک، لاین امید بخش ، سازگاری