مدلسازی خطر زمین لغزش در مسیر راه آهن جنوب غرب کشور با استفاده از روش تصمیم گیری چند متغیره فضایی

طی سال های اخیر رشد سریع جمعیت و تقاضای روزافزون بشر برای سکونت فوری، غذا، آب، خاک و سایر منابع زمینی، به ویژه در کشورهای در حال توسعه بسیار پرجمعیت، منجر به از بین رفتن منابع طبیعی و تغییر تعادل اکولوژیکی و توپوگرافی شده است. حرکات گسترده که در مناطق مختلف و در یک منطقه وسیع اتفاق می افتد، سالانه باعث خسارت های قابل ملاحظه اجتماعی و اقتصادی می شود.. در میان انواع مختلف حرکت جمعی می توان به لغزش زمین و ریزش سنگ اشاره کرد. هدف از پژوهش حاضر، بررسی راه آهن اندیمشک - دورود در منطقه کوهستانی زاگرس است که شمال کشور را به پایتخت وصل می کند و در شبکه حمل و نقل کشور از اهمیت بالایی برخوردار است. برای این منطور ابتدا از روش تصاویر ماهوارهای (سنجنده +ETM) و اعمال فیلترهای مختلف، مدل ارتفاع دیجیتال ارتفاع و فناوری GIS، وقایع ژئومورفولوژی را استخراج شد. نتایج فیلتربندی تصاویر نشان داد که فیلتر Kernel Size 9*9 بهترین Kernel Size در فیلتر Convolution High Pass برای بارزسازی عواض ساختاری و ژئومورفولوژی است. در ادامه پارامترهای موثر بر زمین لغزش از جمله شیب، بارش، سازه های زمین شناسی، تراکم پوشش گیاهی، شبکه حمل و نقل و... بررسی شدند. با استفاده از مقایسه زوجی و روش AHP وزن هریک از پارامترها مشخص شد. نتایج مقایسه زوجی پارامتر فاصله از گسل با وزن 0/05 بیشترین وزن، فاصله از رودخانه 0/07، شبکه ارتباطی 0/09، بارش 0/12، کاربری اراضی 0/15، پوشش گیاهی 0/2، سازند زمین شناسی 0/3 و شیب 0/59 بدست آمد. نتایج وزن دهی نشان داد که با ادغام لایه های مختلف نشان داد که کلاس های خطر زیاد و بسیارخطرناک به ترتیب 32/87 و 6/68 کیلومتر از طول خطوط راه اهن را در خود جای داده اند که جمعا 39/55 کیلومتر یا 8/92 درصد از کل 39.55 کیلومتر از کل طول خط راهآهن اندیمشک دورود است. اگر طول خطوط راه آهن در مناطق بی خطر و کم خطر را با هم در نظر بگیریم کلا 68/33 درصد را در خود جای داده اند که این مقدار بیش از نصف طول راه آهن را شامل می شود. اما 31/67 درصد باقی مانده به ترتیب به کلاس های خطر متوسط، خطر زیاد و بسیار خطرناک اختصاص یافته است. به عبارتی برای این مقدار از طول خطوط راه آهن باید چاره ای اندیشیده شود.