الگوهای سیاست خارجی در خاورمیانه (مطالعه موردی: ج.ا. ایران، عربستان سعودی و ترکیه)

سیاست خارجی را می توان مجموعه اقدامتی در نظر گرفت که دولت ها، در ورای مرزهای خویش به منظور پیشبر اهداف در رابطه با بازیگران حکومتی و غیر حکومتی به عمل می آورند به علت اینکه بقا و حیات ملت ها کشورها به سیاست خارجی وابسته است، می توان آن را مهم ترین وجه زندگی اجتماعی ـ سیاسی دولت ها محسوب نمود و از اهمیت ویژه ای برخوردار است. سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران با تاکید بر استقلال طلبی نشأت گرفته از آرمان های انقلاب و همچنین تاثیرپذیری از مکتب شیعه وبا تفکر صدورانقلاب و ایفای نقش رهبری جهان اسلام و برعهده گرفتن رسالتی فرامرزی و تعقیق اهداف فراملی بوده الگوی رفتاری جمهوی اسلامی ایران براساس خویشتن داری و حفظ توازن قدرت در خاورمیانه قابل بررسی است. در واقع ایران در جهت اعمال و حفظ موازنه گام برمی دارد در حالی که عربستان سعودی به دلیل ساختار غیر دموکراتیک و ضعف های حاکمیتی بدنبال تداوم بقا، حفظ و تثبیت حاکمیت رژیم آل سعور و مصون ماندن از تاثیرات تحولات جنبش آخرین یا هر نوع مخاطره برای بقای رژیم حاکم از طریق «اتحاد با قدرت های بزرگ بوده» راهبردی تهاجمی در منطقه اتخاذ نموده است این کشور در گذشته به داشتن سیاست خارجی محافظه کارانه و تا حدی میانه رو مشهور بوده استف اما بعد از تحولات اخیر منطقه، سیاست خارجی تهاجمی در پیش گرفته است، این سیاست خارجی تهاجمی برای حفظ امنیت رزیم این کشور است، زیرا آنها با توجه به امواج جدید خیزش های مردمی در منطقه و چالش های خود، چاره ای نمی بینند جز اینکه در سیاست خارجی فعال تر عمل کنند و سیاست خارجی تهاجمی به کار گیرند. وتاکنون همین خصوصیت دنبال شده و در مقابل جمهوری اسلامی ایران در راستای کسب منافع خود در پی برهم زدن این موازنه قوا در مقابل ایران است و اما سیاست خارجی کشور ترکیه که در دوران قبل از به قدرت رسیدن حزب اعتدال و توسعه ازاصل عدم مسائل خاورمیانه بوده و بعد از روی کارآمدن حزب اعتدال و توسعه به یکی از بازیگران فعال وتاثیرگذار در منطقه وکوشا برای مدیریت جریانات وتحولات منطقه و به نوعی تمایل به نوعثمان گرایی تغییر کرده و در تلاش برای دستیابی به قدرت هژمونی منطقه با ج.ا ایران وعربستان در رقابت می باشد او می گوید سیاست خارجی ترکیه نامتعادل است و تاکید بیش از حد به روابط با اروپا و آمریکا ونگاه به غرب،این کشور را از خاورمیانه و شمال آفریقا یعنی محدود امپراتوری عثمنی دور کرده است. این تحقیق با هدف بررسی الگوها و خط مشی سیاست خارجی کشورهای خاورمیانه و همچنین بررسی سیاست خارجی کشورهای ج. ا ایران، عربستان سعودی و ترکیه به روش توصیفی ـتحلیلی و استفاده از منابع کتابخانه ای انجام شده است

Keywords:

سیاست خارجی , استقلال طلبی , اتکای به قدرت های بزرگ , عثمانی گرایی , بحران های منطقه ای