تحلیل محتوا کتاب تعلیمات اجتماعی چهارم ابتدایی بر اساس شاخص های تربیت اجتماعی عمل گرایی

تربیت از اهم مسائل انسانی است، زیرا نحوه شکل گیری شخصیت انسان ها، به نحوه تربیت آنها وابسته است؛ به عبارتی دیگر انسان شدن انسان ها، به کیفیت تربیت آنها بستگی دارد (محمدی، 1375). نقش شگفت انگیز تعلیم و تربیت در زندگی انسان بر هیچ خرمندی پوشیده نیست و تاکنون هم ضرورت آن مورد تردید قرار نگرفته است. با توجه به ضرورت تربیت اجتماعی و زندگی اجتماعی انسان لازم است افراد از همه جهات از تربیت صحیح برخوردار شوند تا هم افراد و هم جامعه از سعادت برخوردار گردند. از سوی دیگر در جوامع امروزی مدرسه نقش ویژه ای در ایجاد تربیت اجتماعی بازی می کند، خصوصاٌ کلاس های تعلیمات اجتماعی که محتوای کتاب یکی از موضوعات در نظام های آموزشی متمرکز است. واژۀ تربیت بر پرورش استعدادهای انسانی یعنی فراهم کردن زمینۀ رشد استعادهای آدمی دلالت می کند و در عین حال مقولۀ تربیت از ابتدایی ترین و اساسی ترین نیازهای زندگی بشری است و نه تنها تربیت لازمه جدایی ناپذیر زندگی ، که متن آن بوده و بلکه زندگی، از گهوارۀ تا گورش جلوه ای از آن است (مرزوقی و اناری نژاد، 1386). پژوهش حاضر از نوع توصیفی و تحلیل محتوا می باشد. تعداد 30 صفحه به طور تقریبی برابر با 30 درصد صفحات، به طور تصادفی ساده به عنوان جامعه نمونه انتخاب گردید. سپس جملات موجود در این صفحات براساس مولفه های تربیت اجتماعی مکتب عملگرایی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد، جملات مرتبط با مقوله های به کارگیری روش علمی یا روش حل مسئله و مشارکت در فعالیت گروهی به ترتیب بیشترین فراوانی را داشته و جملات مرتبط با مقوله های مسئولیت پذیری و احترام کمترین فراوانی را در بین جمله های مورد بررسی داشته اند. بنابر نتایج، نیاز به توجه بیشتر به مقوله احترام در کتاب های تعلیمات اجتماعی به منظور تربیت اجتماعی بهتر دانش آموزان احساس می شود .

Keywords:

تحلیل محتوا , تعلیمات اجتماعی , تربیت اجتماعی , عمل گرایی