فاعلیت یا قابلیت نفس در ادراک جزئیات و بررسی نتایج حاصل از پذیرش هر یک در اندیشه صدرا
Publish place: Islamic Philosophical Doctrines، Vol: 15، Issue: 26
Publish Year: 1399
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: Persian
View: 453
This Paper With 24 Page And PDF Format Ready To Download
- Certificate
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_IPHD-15-26_007
تاریخ نمایه سازی: 9 آذر 1399
Abstract:
صدرالمتألهین در مورد ادراک صور جزئی خیالی و حسی، دو تصویر عمده برای نفس ترسیم میکند؛ یکی نفسِ فاعل و دیگری نفسِ قابل. برای هر یک از هر دو نظریه نیز شواهدی در آثار وی وجود دارد. مهمترین نتیجه پذیرش فاعلیت نفس، طبق قاعده «فاعل و معطی شیء، فاقد آن نیست»، قبول واجد بودن صور توسط نفس در مرتبه قبل از صدور و فاعلیت است. چنین نتیجهای ما را به نظریه مشابه، اما دقیقتری در حوزه ادراکات نفس میرساند و آن، نظریه عرفانی انکشاف نفس است. از سوی دیگر، سخن از قابلیت نفس نسبت به صور خیالی و حسی، ما را به قوه داشتن نفس، خروج آن از قوه به فعلیت در جریان ادراک و در نتیجه، مادیت نفس انسانی و نیز مادیت ادراکات حسی و خیالی میرساند؛ نتایجی که با برخی مبانی دیگر صدرایی ناسازگار است. لذا به نظر میرسد نظریه نخست در ادراکات جزئی، به صواب نزدیکتر است و نتایج فلسفی پذیرفتنیتری را به همراه دارد.
Keywords:
Authors
امیر راستین
دکتری حکمت متعالیه دانشگاه فردوسی مشهد
سیدمرتضی حسینی شاهرودی
استاد دانشگاه فردوسی مشهد