بازتاب همگرایی دین و دول در هنر عصر فتحعلی شاه قاجار

در بررسی وضعیت هنر و معماری اوایل دورۀ قاجار به ویژه دوران فتحعلی ساه، می توان عوامل متعددی را یافت که بر خلق آثار همری و شاخصه های معماری این دوره اثرگذار بوده اند. در میان این عوامل، سیاست های مذهبی فتحعلی شاه، نقش بارزی ایفا کرده است. مقالۀ حاضر با تکیه بر روایت های تاریخ ذوالقرنین، نوشتۀ فضل اله خاوری که از منابع مهم دوره های اولیۀ قاجار است، در صدد بررسی آثار همگرایی دو نهاد دین و دولت در بروز رخدادهای تاریخی هنر عصر فتحعلی شاه است. شاخصۀ عمدۀ این اثر به سبب ویژگی های خاص مورخ، سمت او در دربار به عنوان ملفوفه نویس، تجربۀ خاوری در تذکره نویسی و سبک خاص او در بیان جزئیات است. دستاوردهای حاصل از این پژوهش نشان می دهد که احداث، تعمیر و تزئین بسیار از آثار معماری این دوره به ویژه بناهای مذهبی (نظیر مساجد، مدارس دینی) و توجه خاص شاه به حرم ائمه معصومین تحت تأثیر تعاملات دین و دولت رخ نموده است. نوشتار حاضر با تلفیق دو روش توصیفی تحلیلی و با استفاده از منابع تاریخی مربوط فراهم گردیده است.

Keywords:

هنر معماری , قاجاریه , تاریخ ذوالقرنین , فتحعلی شاه