شعر و شاعری از قرن سوم تا هفتم بر اساس آثار بلاغی فارسی

آثار بلاغی فارسی در کنار رساله های شعری به جامانده از حکیمانی مانند فارابی، ابن سینا و غیره، گنجینه ای گران بها از تاریخ ادبی فارسی است. این آثار بی آن که به اصطلاحاتی مانند نقد ادبی، نظریهادبی و رویکردهای ادبی اشاره کنند مملو از بحث هایی هستند که در آن ها مستقیم و غیر مستقیم رویکردهای ادبی و نظریه ادبی و نقد ادبی دیده می شود. ترجمان البلاغه، حدایق السّحر، المعجم، قابوسنامه، چهار مقاله و رساله های شعری فارابی، ابن سینا و غیره از این قسم آثارند که نگارنده پایان نامه به روش توصیفی تحلیلی برای روشن کردن امکان دستیابی به یک چارچوبۀ نظری و دیدگاه نقد ادبی به آن پرداخته است. مطالعه و تحلیل این آثار، ما را به این نتیجه رساند که قابلیت دست یابی به دیدگاه های نظری مانند نقد ادبی، کارکرد شعر و نظریه ادبی در آن ها وجود دارد و روشن شد علاوه بر این که در این آثار می توان دیدگاه خودِ نویسنده را دربارۀ شعر و شاعری دریافت؛ این آثار متأثر از دو آبشخور بلاغت عربی و مباحث فنّ شعر یونان و روم هستند. دیدگاه اوّل بیشتر در آثار بلاغی فارسی دیده می شود و دیدگاه دوم را بیشتر در رسایل حکما و فلاسفه ایرانی می بینیم. بحث هایی مانند نقد ادبی با رویکرد خواننده محور، نقد جامعه شناختی، نقد روان شناختی، نقد فنی، نقد کارکردگرا و همچنین بحث های نظریه ادبی درباره شعر و شاعری در این مجموعه آثار دیده شد.

Keywords:

شعر , بلاغت , نظریۀ ادبی