نقش رسانه‌ها بر قصد مصرف سیگار در نوجوانان: یک مرور نظام‌مند و فراتحلیل

اهداف: با توجه به اینکه مصرف سیگار در نوجوانان روند نگران‌کننده دارد و از طرفی در این سن توجه به رسانه و آسیب‌پذیری نسبت به آن افزایش می‌یابد؛ لذا این مطالعه با هدف تعیین نقش رسانه‌ها بر قصد مصرف سیگار در نوجوانان انجام شد. اطلاعات و روش‌ها: جستجوی الکترونیکی به شیوه نظام‌مند از پایگاه‌های اطلاعاتی معتبر بین‌المللی شامل Medline، Web of Science, Scopus و Science Direct تا فروردین 1398 صورت گرفت و مطالعات مشاهده‌ای که به بررسی ارتباط قرار‌گرفتن در معرض محتواهای رسانه‌ای و قصد مصرف سیگار در نوجوانان سنین 19-10 سال پرداخته‌ بودند، انتخاب شدند. نتایج مطالعات مرتبط، با استفاده از راهنمای نیوکاسل و اوتاوا و JBI (The Joanna Briggs Institute) مورد ارزیابی قرار‌ گرفتند و ناهمگنی مطالعات با استفاده از شاخص‌های I 2 و Chi 2 ارزیابی شد. یافته‌ها: در این مطالعه 20 مقاله وارد شد که 13 مقاله وارد فراتحلیل شدند. نتایج نشان داد، قرار‌گرفتن در معرض رسانه‌ها با قصد مصرف سیگار در نوجوانان ارتباط دارد؛ به‌گونه‌ای که نسبت شانس رسانه‌های ترغیب‌کننده (1.64-0.98: 95% فاصله اطمینان): 1.27 و رسانه‌های با محتوای محافظت‌کننده (0.86-0.67: 95% فاصله اطمینان): 0.76 با قصد مصرف سیگار در نوجوانان ارتباط داشتند. همچنین فیلم‌های با محتوای سیگار به‌عنوان قوی‌ترین رسانه ترغیب‌کننده قصد مصرف سیگار (2.59-0.91: 95% فاصله اطمینان): 1.54 محسوب شدند. نتیجه‌گیری: مطالعه حاضر تصویری واضح از نقش رسانه‌ها و چگونگی تاثیر نوع محتوای رسانه‌ای بر قصد مصرف سیگار در نوجوانان را ارایه می‌دهد و بر لزوم کسب و ارتقای مهارت سواد رسانه‌ای برای پیشگیری از کاهش مصرف سیگار در آنان تاکید می‌کند.

Keywords:

Literacy , Substance Related Disorders , Culture Media , Systematic Review , سواد , اختلالات مرتبط با سوء مصرف مواد اعتیادآور , فرهنگ رسانه‌ای , مرور نظام‌مند