ارزیابی نحوه ساختاردهی به مسایل طراحی در طرح های برگزیده مسابقات معماری ایران (نمونه موردی: طرح های برگزیده جایزه معمار سال ۱۳۹۱)

این نوشتار موید آن بوده که ماهیت بدتعریف مسایل طراحی نیازمند ساختاردهی به مساله، همزمان با تلاش برای حل آن است. بنابر نظریات طراحی پژوهان، طراحی فرآیندی دوسویه است که با توسعه همزمان مساله و راه حل آن رخ می دهد. به عبارت دیگر، طراحی بیش از آنکه فرآیند حل مساله باشد، فرآیند کشف مساله است. دراین حالت، فهم آنکه طراحان چگونه به یک مساله ساختار می دهند، می تواند در شناخت واقعی ضعف ها و قوت های طرح موثر باشد. ازسوی دیگر، طرح های برگزیده در مسابقات معماری ایران (بالاخص جایزه معمار که مهم ترین مسابقه داخلی تلقی می شود)، با استقبال قابل توجهی در میان جامعه حرفه ای و دانشگاهی روبرو شده است. دراین صورت، کم و کیف نحوه ساختاردهی به مسایل این طرح ها می تواند از قوت ها و ضعف های واقعی طرح ها پرده بردارد. بنابراین، تحقیق پیش رو به دنبال پاسخ دادن به این سوال است که طراحان برگزیده مسابقات معماری ایران چگونه به مسایل طراحی خود ساختار می دهند. تحقیق پایش رو از الگوی لاوسون درخصوص ساختار مسایل طراحی بهره برده که بر سه مولفه مولدها (طراح، کارفرما، بهره بردار، قانون گذار)، قلمروها (درونی، بیرونی) و کارکردهای عوامل سازنده آن (بنیادین، شکلی، نمادین، عملی) متکی است. این تحقیق برای پاسخگویی به سوال خود، از تحلیل محتوای متون مرتبط با طرح ها که در ویژه نامه این مسابقه (مجله معمار شماره ۷۶) ارایه شده، استفاده کرده است. برای این منظور، ابتدا متون مربوطه به کوچکترین واحدهای معنایی تجزیه شده، سپس این واحدها براساس مولفه ها و زیرمولفه های الگوی لاوسون کدگذاری گردید. یافته های تحقیق موید آن بوده که در این طرح ها بیشتر بر مولفه های طراح، شکل و قلمرو درونی تاکید شده است. درحقیقت، ساختار مسایل این طرح ها برآیند همین سه مولفه بوده و بر ابعاد فردی تاکید نموده است.

Keywords:

طراحی پژوهی , ساختاردهی به مسایل طراحی , طرح های برگزیده , جایزه معمار ۱۳۹۱