ارزیابی شدت بیماری آرتریت روماتوئید بر اساس میزان سدیمانتاسیون خون و مفاصل حساس با استفاده از مدل طولی

مقدمه: شدت بیماری آرتریت روماتوئید متغیر پنهانی است که می ‌بایست توسط ابزاری مناسب اندازه­ گیری شود. این متغیر نقش مهمی در بررسی وضعیت بیماری افراد در یک مقطع زمانی و در طول زمان ایفا می ‌نماید. ابزارDAS28  یکی از ابزارهای رایج و مناسب در اندازه­ گیری شدت بیماری آرتریت روماتوئید است. دو مولفه اصلی این ابزار، ارگان عمومی(میزان سدیمانتاسیون خون) و ارگان مفاصل(تعداد مفاصل حساس) بیماران آرتریت روماتوئید است که از مقیاس رتبه ‌ای برخوردار می ‌باشند. هدف این پژوهش ارائه یک مدل با اثرات تصادفی حاشیه ‌ای شده توأم جهت بررسی عوامل موثر بر این مولفه‌ ها است. از این رویکرد جهت تحلیل هم ­زمان متغیرهای که دارای همبستگی بین مشاهدات است، استفاده می ‌شود. مواد و روش ­ها: داده ­های مورد استفاده در این پژوهش اطلاعات پرونده 107 بیمار مبتلا به آرتریت روماتوئید است که در بازه زمانی سال ­های 1395­ تا 1397 به بیمارستان شریعتی تهران مراجعه کرده‌ اند. متغیرهای پاسخ، میزان سدیمانتاسیون خون­ و مفاصل حساس بیماران بوده که به‌ صورت رتبه ­ای، دسته­ بندی شده‌ اند. دو مدل، اثرات تصادفی حاشیه­ ای شده تک متغیره و مدل اثرات تصادفی حاشیه ­ای شده توأم برای مدل بندی استفاده و انتخاب بهترین مدل بر اساس حداقل بودن مقدار آکائیک انجام شد. به‌ منظور تجزیه‌ و تحلیل داده­ ها از نرم ‌افزار SAS نسخه­ 4/9 استفاده و نتایج در سطح معنی ­داری 05/0 گزارش گردید. یافته ­های پژوهش: در مدل اثرات تصادفی حاشیه­ ای شده توأم، اثر زمان روی متغیر میزان سدیمانتاسیون خون(93/1-27/1CI: 95 درصد، 56/1OR=) معنی ‌دار بود. هم چنین اثر زمان(21/2-55/1CI: 95 درصد، 85/1OR=)، مصرف سیگار(82/0-12/0CI: 95 درصد، 31/0OR=)، سطح ویتامین د خون(02/1-00/1CI: 95 درصد، 01/1OR=) روی متغیر مفاصل حساس بیمار ارتباط آماری معنی ­داری داشت. فواصل اطمینان، خطای معیار و هم چنین مقدار آکائیک در مدل اثرات تصادفی حاشیه­ ای شده توأم کمتر از مدل تک متغیره بود. بحث و نتیجه ­گیری: نتایج نشان داد که مدل اثرات تصادفی حاشیه­ ای شده توأم می­ تواند میانگین حاشیه­ ای را در کل جامعه بیماران آرتریت روماتوئید و نیز همبستگی بین مشاهدات را لحاظ نماید. هم چنین نتیجه این مطالعه نشان داد که عوامل موثر بر شدت بیماری در نمونه مورد مطالعه با استفاده از مدل JMRE، عبارت از زمان، مصرف سیگار و سطح ویتامین د خون است.  

Keywords:

Joint modeling , Longitudinal study , Marginalized framework , Random-effects , Severity of rheumatoid arthritis , شدت بیماری آرتریت روماتوئید , رویکرد حاشیه ای شده , مدل توأم , اثرات تصادفی , مطالعه طولی