جلوه های ورجاوند اورمزد در متون اوستایی، پهلوی و شاهنامه فردوسی

در دین زردشت، اهورامزدا نورالانوار با جلوه‌های متعدد موسوم به امشاسپندان است. وظیفه‌ی امشاسپندان به عنوان مظاهر اهورامزدا توسعه‌ی اصل «اشه» و آبادانی است. فرامین اهورایی به دستیاری این شش فرشته‌ی مقرب جاودان اجرا می‌گردد. اساس این اندیشه‌ی ایرانی در دین ودایی سابقه دارد که زرتشت صورت نوین و اساسی دیگری بدان بخشید. در دین زردشت، تعداد اصلی امشاسپندان شش فرشته است، حال آنکه عموماً از هفت امشاسپند سخن به میان می‌آید. تأمل در اوستا نشان می‌دهد که در هیچ جای گات‌ها به واژه‌ی امشاسپندان برنمی‌‌خوریم؛ اما در اوستای متأخر و متون پهلوی نام جمعیِ امشاسپند بر آنان اطلاق شده است. این یاریگران در گات‌ها، جلوه‌های اهورامزدا و مظهر آفرینندگی به شمار می‌آیند، درحالی که اوستای جدید و متون پهلوی آنان را ایزدانی مِهین و متشخص و مستقل از اهورامزدا با خویشکاری معین معرفی می‌کنند. فردوسی نیز در شاهنامه با یادکرد پیام‌آوری زردشت و کتب اوستا و زند، بی‌آنکه واژه‌ی امشاسپندان را به‌کار برد، از جلوه-های اهورایی بهمن، اردیبهشت، شهریور، سپندارمذ، خرداد و امرداد سخن می‌گوید.

Keywords:

Ahoramazda , Emshaspandan , Zartosht , Avesta , Shanameh. , امشاسپندان , اشه , زرتشت , اهورامزدا و اوستا.