تحلیل تطبیقی آیات و احادیث‌ در شعر مشروطه‌ (ملک‌الشعرا بهار، نسیم‌شمال و میرزاده‌ عشقی)

 ادبیّات‌ فارسی که مهم‌ترین بعد هنر ایرانی است بستری مناسب برای عرضه ‌شدن فرهنگ دینی به ‌عنوانِ یکی از دستاوردهای معنوی بوده است. فرهنگ دینی به ‌عنوان‌ یکی از مهم‌ترین‌ خرده‌فرهنگ‌ها تشکیل‌دهنده‌ی فرهنگِ کلّیِ جامعه‌ی ایران در پس از اسلام‌، همانند دیگر اجزای پیکره‌ی فرهنگ‌ ایرانی، بخش مهمی از درون‌مایه‌‌ها و عواطف شعر فارسی را به‌ خود اختصاص داده است. درون‌مایه‌های دینی که از منبع قرآن کریم و حدیث شریف سرچشمه می‌گیرند موجب بازتاب آیات و احادیث در ادبیات فارسی شده است. در این مقاله نوع بازتاب آیات و احادیث در شعر عشقی، نسیم شمال و بهار مورد بررسی قرار گرفته است. از این رو با معرفی کوتاه فرهنگِ اجتماعی پیش از عصر مشروطه‌ و پس از آن‌ که به ‌سوی الگو‌ی فرهنگیِ جامعه‌ی غیردینی سوق می‌یافت، با ارائه‌ی جدول‌ها و آمار، گرایش بهار، نسیم‌شمال و میرزاده‌ عشقی به آیات و احادیث در طول حیات شاعری‌ آنان نشان داده­ شد. دستاورد پژوهش ناظر بر این است ملک‌الشعرای بهار، در دیوان شعری خود، در استفاده از آیات قرآنی و احادیث به ‌ترتیب با 227 آیه و 174حدیث، بالاترین رتبه‌ را نسبت به نسیم‌شمال و عشقی به‌ دست آورده است.  

Keywords:

Verses , Ahadith , Poetry of Constitutionis , Bahar , Nasim shomal and Mirzadeh Eshghi , آیات , احادیث , شعر مشروطه‌ , بهار , نسیم‌شمال و میرزاده‌ عشقی.