بینامتنیت قرآنی در شعر محمدولی دشت‌بیاضی

قرآن ­کریم به عنوان اصلی­ترین کتاب دینی مسلمانان در طول 14 قرن، تأثیرهای بسزایی بر ابعاد گوناگون زندگی مسلمانان داشته است. این کتاب آسمانی با عمق معانی و غنای واژگانی، ارزشمندترین منبع دینی الهام‌بخش نزد هنرمندان مسلمان قلمداد می­گردد. در این بین یکی از شخصیت­های گمنام با نام «مولانا محمدولی دشت‌بیاضی» به عنوان شاعری شیعه از خطه خراسان در سده دهم هجری است که عبارات و معانی قرآنی از اصلی­ترین دستمایه­های شعری او محسوب می­گردد. این جستار بر آن است تا از رهگذر تحلیل درونمایه­های بنیادی شعر دشت‌بیاضی و با تکیه بر انواع رابطه بینامتنی چگونگی اثرپذیری این شاعر از معانی، مفاهیم، تصاویر و... قرآن کریم را واکاوی نموده و حدود و ثغور آن را در لایه­های پنهان و آشکار شعری‌اش نشان دهد. نتایج این پژوهش حکایت از آن دارد که دشت‌بیاضی به طور یکنواخت از قرآن تأثیر نپذیرفته و بیشترین تأثر از قرآن در قصاید اوست. از نظر فراوانی، بینامتنی اشاره­ای و واژگانی بیشترین بسامد و بینامتنی گزاره‌ای و اسلوبی کمترین بسامد را در دیوان شاعر به خود اختصاص داده‌اند.

Keywords:

Koran Karim , poem , Dasht Bayazi , Intertexuality , impression , قرآن کریم , شعر , دشت‌بیاضی , رابطه بینامتنیت , اثرپذیری