قاعده مند سازی نقش عدوان در تسبیب جزایی

در جنایات به تسبیب، مرتکب مستقیما صدمه بدنی را وارد نمی کند بلکه سببی مانند کندن چاه، واسطه ارتکاب جنایت است. بر خلاف برخی نظام های حقوقی که مبنای تقصیر را جهت احراز رابطه استناد لازم میداند، فقه امامیه، ملاک اصلی را »عدوان « به حساب می آورد. با استقرا احکام جزیی موجود در باب موجبات ضمان از کتب فقهی می توان »عدوان « را رفتار غیرمجاز تعریف نمود و دو قاعده کلی در رابطه با نقش »عدوان « در این گونه جنایات را تبیین کرد. نخست، قاعده »عدم ضمان مالک در ملک خود الا با ثبوت عدوان .« دوم، قاعده »ضمان مرتکب در غیر ملک خود الا به موجب مسقطات ضمان .« قانون مجازات اسلامی به ترجمه مسایل و احکام مربوطه از کتب فقهی به صورت احکام جزیی بسنده نموده و به نقش عدوان در جنایات به تسبیب نپرداخته است. در این پژوهش سعی شده قواعد کلی تنقیح شود و زمینه علمی برای رفع این نقیصه تقنینی فراهم شود.

Keywords:

عدوان , تسبیب , ضمان جزایی , فعل , ترک فعل