بازنمایی کنش گران اجتماعی داستان آب‌بید با بهره‌گیری از الگوی جامعه‌شناختی - معنایی ون لیوون

در پژوهش حاضر، داستان آب‌بید اثر محمّد بهمن­بیگی در چارچوب تحلیل گفتمان انتقادی و با بهره‌گیری از الگوی ون لیوون (2008) بررسی می­شود تا مشخّص شود که نویسنده چگونه از بازنمایی کنش­گران اجتماعی برای بیان دیدگاه‌ها و ایدئولوژی خود استفاده کرده است. نویسنده هویت کنش­گران مربوط به حکومت پهلوی را کتمان کرده و هم­زمان با فعّال­نمایی و نام‌بری مستقیم، بر فعّالیّت‌های آموزشی معلّمان عشایری و سازمان آموزش عشایری تأکید کرده است. مردم آب‌بید به‌شکلی کاملاً آگاهانه منفعل­نمایی شده‌اند تا بی‌توجّهی حکومت نسبت به آن­ها و فقر فرهنگی مردم نمود بیشتری داشته باشد. نویسنده با انبوه‌نمایی و استفاده از عدد و آمار، کنش معلّمان عشایری را مهم و تأثیرگذار جلوه داده و با استفاده از مؤلّفۀ زمان‌درهمی، هم‌زمان با طرح مسئلۀ ایران نوین، پرده از چهرۀ مردمان بخشی از ایران که هنوز به‌شیوة پیش از تاریخی زندگی می‌کنند، برداشته است و به این وسیله سیاست‌های حکومت را به چالش کشیده است. بهمن‌بیگی با بهره‌گیری از مؤلّفۀ نمادین‌شدگی،‌ کنش­گران مربوط به آموزش عشایری را در قالب افرادی تأثیرگذار در جامعۀ عشایری بازنمایی کرده است. به‌طور کلّی، بازنمایی‌ها بازتابی از ایدئولوژی و دیدگاه‌های اجتماعی نویسنده است.  

Keywords:

تحلیل گفتمان انتقادی , الگوی ون لیوون , کنش­گران اجتماعی , بهمن‌بیگی , آب‌بید