بررسی زایشی دستگاه واجی گویش بلوچی سرحدّیِ گرنچین

زبان­ شناسان زایشی واج ­شناسی را بخش مهمی از دستور هر زبان می­دانند. واج­ شناسی زایشی که می­ توان آغاز آن را اثر چامسکی و هله (1968) دانست، در گذر زمان در قالب انگاره ­های نظری خاصی مطرح شده است. پژوهش حاضر، که پژوهشی میدانی است، به بررسی و توصیف فهرست واجی (شامل همخوان­ ها و واکه­ ها) گویش بلوچیِ سرحدّیِ گرنچین در چارچوب نظریة واج­ شناسی زایشی می­ پردازد و هویت واجی هر واج را با استفاده از انگارة برکوئست (2001) به اثبات می­ رساند. بدین منظور، داده ­های زبانی گویش بلوچیِ سرحدّی بر اساس پیکرة زبانی گردآوری ­شده از منطقة گرنچین از توابع شهرستان خاش در استان سیستان و بلوچستان مورد بررسی قرار می­ گیرد. گردآوری داده­ ها و تدوین پیکره­ های زبانی از طریق مصاحبه و ضبط گفتار آزاد انجام شده است. جامعة زبانی این پژوهش را 10 گویشور ساکن گرنچین با رده ­های سنی متفاوتِ 60 تا 80 سال و بی­سواد تشکیل می­ دهد. یافته­ های پژوهش نشان می­ دهد که انگارة واجی برکوئست (همان) برای شناسایی فهرست همخوانی و واکه­ ای گویش بلوچیِ سرحدّیِ گرنچین کارآمد است. نتایج همچنین حاکی از آن است که این گویش در نظام واجی خود 21 همخوان شامل 8 همخوان انفجاری، 5 همخوان سایشی، 2 همخوان انسایشی، 2 همخوان خیشومی، همخوان لرزشی، 1 همخوان کناری و 2 غلت و 9 واکه شامل 6 واکة ساده و 3 واکة مرکب دارد.

Keywords:

واج‌شناسی زایشی , گویش بلوچیِ سرحدّیِ گرنچین , همخوان , واکه