تاریخ در ماده‌تاریخ براساس نظریة رمزگردانی

ماده‌تاریخ[1]، تبدیل اعداد و ارقامِ تاریخ به حروف و واژه‌ها و عبارت‌های معنادار است. این فن به‌تدریج و بر اثر تحولات و رشدی که داشت، به‌ویژه در دورة صفویّه و قاجار تبدیل به شکل‌های پیچیده‌ای شد و کم‌کم توجّه اهل سیاست را جلب کرد که از آن مستقیماً در تحولّات تاریخی و اثبات حقانیّت خود و نیز انکار مخالفان سود جستند. استفاده از ماده‌تاریخ و کوشش برای متقارن کردن آن با ظهور صفویّه، جلوس شاه‌اسماعیل، تشکیل سپاه شاه‌طهماسب، بعضی از فتوحات هند در دورة شاه‌عباس، جلوس نادر، ظهور باب و امضای مشروطیّت، بخشی از این رویکردهای تاریخی است که در این پژوهش به آن پرداخته شده است. تعدادی از این مواد نیز به‌جز بیانِ تاریخِ خاص، به طور غیرمستقیم، مبیّن برخی از مسائل پنهان اجتماعی و تاریخی است که با نگاهی به نظریّة رمزگردانی[2] می‌توان از آن در تحلیل‌های تاریخی استفاده کرد.

Keywords:

ماده‌تاریخ , تاریخ , صفویه , رمزگردانی