عناصر طبیعی و بصری در غزلیات بیدل دهلوی

بیدل دهلوي شاعر معروف سبک هندي ، به منظور مضمون آفرینی، از هر شیء یا پدیده اي که در طبیعت می دیده بهره گرفته است تا اصول عرفانی، ارزشهاي اخلاقی و سنت هاي عاشقانه را که همواره در متون ادبی موضوع سخن بوده است با تصاویري متنوع، بازآفرینی نماید.فرهنگ و ادبیّات عامه با اعتقادات و باورهاي کهن جوامع بشري پیوندي دیرپا دارد؛ بنابراین، سرمایه عظیمی است که یادگار ذوق هنري و احوال و روحیات مردم روزگاران گذشته است و سندي استوار در اثبات هویت ملی و فرهنگی اقوام بشري به شمار می رود. یکی از عناصرفرهنگ و ادب عامه، باورها و عقاید عامیانه است که از گذشته هاي بسیار دور تاکنون در فرهنگ اغلب ملل وجود داشته و هر قومی متناسب با فرهنگ و باورها و اعتقادات خویش به بررسی آن می پردازد.. از جمله شاعرانی که در شبه قارة هند به بررسی این باورها و عقاید عامیانه پرداخته، بیدل دهلوي است..دیوان غزلیات بیدل این قابلیت را دارد که مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد؛ بنابراین در این جستار که به روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از ابزار کتابخانه اي انجام گرفته، نگارندگان برآن هستند به بررسی قلمرو این عقاید و باورهاي جذاب و ابعاد و مصادیق عناصر ادب عامّه در دیوان بیدل بپردازند. نتیجه این پژوهش نشان میدهد که بیدل دهلوي با توانایی و مهارت هاي علمی، مذهبی و اجتماعی خود، عناصر فولکلوریک و عقاید عامه را در قالب صور خیال در غزلیاتش بکار بسته است، در عین حالی که ریشه و بافت این صور بلاغی را از زبان مردم و فرهنگ مردم گرفته است و به سروده هاي خود در قالب آفرینشهاي بلاغی و هنرنماییهاي ادبی، رنگ و صبغه باورمند بخشیده است تا حدّي که ادب عامه را مورد قبول محققان قرار می دهد تا بتوان از آن خاستگاه هاي فکري شاعر را بازشناخت.

Keywords:

بیدل , فرهنگ عامه , غزلیات , کنایه , مثل