زبان و نقش دوگانه آن در »کیمیای سعادت«امام محمّدغزّالی

حجّه الاسلامه ابوحامد محمّد غزالی طوسی از اندیشمندان بهنام ایرانی است که در انواع علوم اسلامی از عرفان و فلسفه گرفته تا فقه، کلام و اخلاق سرآمد هم روزگاران خود است و تألیفات بسیاری در این زمینه ها دارد که بیشتر آنها به زبان عربی نوشته شده اند. »کیمیای سعادت« یکی از ارزشمندترین آثار فارسی ایشان است که درواقع ترجمه فارسی و چکیده ای از کتاب »احیاء علوم الدّین«غزالی است.این کتاب مشتمل بر چهار رکن عبادات، معاملات، مهلکات و منجیّات است در رکن اوّل و سوم این کتاب، به زبان و چگونگی بهره گیری از آن پرداخته است. وی معتقد است که زبان کارکردهای دوگانه ای دارد که با هم در تقابل هستند و آفات زبان پنج برابر محسّنات آن است: سه کارکرد قرآن خواندن، ذکرکردن و وردگفتن از محسّنات زبان است و پانزده کارکرد بسیار گفتن، سخن گفتن در باطل و معصیت، خلاف کردن و جدل کردن، خصومت کردن و دعوا بر سر مال، لعنت کردن بر همه چیز و همه کس، شعر و سرودخواندن، مزاح و شوخی کردن، استهزا و مسخره کردن دیگران، وعده دروغ، دروغ گفتن و سوگند دروغ، غیبت کردن، سخن چینی و نمّامی، ستودن مردم و ثناگویی، از آفات زبان است.

Keywords:

امام محمّد غزّالی , زبان , محسّنات , آفتها.