نقد پارادایمی و هژمونیک گزارش اجلاس 2005 یونسکو، با تأکید بر نقش دانشگاه

کتاب به سوی جوامع دانایی‌محور، ترجمة گزارش جهانی یونسکو به سال 2005 است که آن را آقایان علی حسین قاسمی و سیروس آزادی ترجمه و سازمان «سمت» به عنوان منبع اصلی دروسِ «جغرافیای سیاسی اطلاعات» (مقطع دکترا) و نیز «جهانی شدن و جامعة اطلاعاتی، مدیریت اطلاعات و دانش، اینترنت و شبکه‌های اطلاعاتی» (مقطع کارشناسی ارشد) برای رشتة کتابداری و اطلاع‌رسانی، منتشر کرده است. این کتاب با توصیفی از اوضاع جهان در ارتباطات علمی و فنّاورانه و برشمردن ضعف‌های جهان توسعه‌نیافته در این زمینه راهکارهایی برای توسعة علمی جهان سوم ارائه کرده است؛ اما دانشگاه مورد نظرِ این کتاب، دانشگاهی کاملاً مادی است که مباحث فلسفی و الهیاتی در آن جایی ندارد. نقد هژمونیک این کتاب نشان می‌دهد که توصیه‌های آن نه‌‌تنها چارة معضلِ توسعه‌نیافتگیِ علمیِ جهان سوم نیست، بلکه خود به تثبیت سلطة قطب‌های علمی شمال و جهان ثروتمند اطلاعاتی منجر میشود و بر عمق شکاف اطلاعاتی می‏افزاید. پیشنهاد این جستار برای کشورهای اسلامی، روی آوردن به اسلامی‌سازی بنیادهای پارادایمی علوم و معارف در تحقیقات توصیفی و همبستگی، تمرکز بر تولید نظریه‌های هنجاری و نیز الهام از الهیاتِ رهایی‌بخش با رهیافت اسلامی است که هر سه پیشنهاد، در واقع سه ضلع اصلیِ اسلامی‌سازی علم و معرفت دانشگاهی است.

Keywords:

پارادایم , هژمونی , یونسکو , گزارش 2005 یونسکو , اسلامی‌سازی علوم انسانی