گونه ‏شناسی تدبر در قرآن، در احادیث معصومین (ع)

در میان احادیث معتبر تفسیری – که اغلب از مقام عصمت و امامت معصومین (ع) متاثرند – مواردی مشاهده می شود که در آنها پیامبراکرم (ص) و ائمه هدی (ع)، نه لزوما با اتکا به مقام عصمت و علم شخصی خود، بلکه با دقت و تدبر در واژگان قرآن و استناد به آنها، به برداشت های لطیفی نایل شده اند و این قبیل برداشت ها را از پیروان خود نیز انتظار داشته و گاه، آنان را با عبارات سوالی- تعجبی مانند: «اما تقرا هذه الآیه...؟! اما قرات...؟! اما قرات هذه الآیه؟! اما سمعت الله یقول؟!» و ... بابت نداشتن این قبیل برداشت ها از قرآن، مورد استفهام و احیانا بازخواست قرار داده اند. بازشناسی گونههایی از این احادیث – که در واقع، مصادیقی از «تدبر» معصومین (ع) در قرآن می باشند و نه تفسیر و تاویل – از آنجا که روش ها و الگوهای شایسته ای را در اختیار علاقمندان به تدبر در قرآن قرار می دهد، بسیار حائز اهمیت است. مقاله حاضر، با روش اکتشافی- تحلیلی و با جستجو در تفاسیر روایی، در پی پاسخ به این سوال است که چه گونه هایی از تدبر در قرآن را می توان در لابلای احادیث تفسیری معصومین بازشناسی و بسان روش ها و الگوهای تدبر معرفی کرد. گونه های بازیابی شده عبارتند از: نکته یابی از تقدیم و تاخیر کلمات؛ توجه به آیات پسین به منظور دستیابی به معانی واژگان؛ نکته یابی از ساختار زبانی واژه ها؛ تبیین آیات با یکدیگر؛ تدبر در پرتو مخاطبه با قرآن؛ تدبر در قالب دعا و ....