نخستین و کهن‌ترین تفسیرهای عرفانی آیات قرآن کریم و احادیث نبوی در ادب فارسی

Publish Year: 1397
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: Persian
View: 274

This Paper With 22 Page And PDF Format Ready To Download

  • Certificate
  • من نویسنده این مقاله هستم

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این Paper:

شناسه ملی سند علمی:

JR_RPLL-10-2_006

تاریخ نمایه سازی: 1 اردیبهشت 1400

Abstract:

گمان می‌رود نگارش متون عرفانی در ادب فارسی از نیمة دوم قرن پنجم هجری آغاز شده است. در این آثار بسیاری از آیات قرآن کریم و احادیث به‌طور پراکنده شرح و تفسیر می‌شود؛ البته اطلاعات دقیقی از نخستین تفسیرهای عرفانی قرآن کریم و احادیث به زبان فارسی و شیوة بیان آنها در جمع‌های علمی و عرفانی در دست نیست. از قرن ششم تفسیرهای سنتی فارسی رشد بسیاری یافت. برپایة اسناد و متون موجود به نظر می‌رسد برخی از حکیمان و عارفان با جهان‌بینی عرفانی و با تأکید بر جنبه‌های معرفتی آیات و احادیث به تفسیر روی آوردند. اکنون دو رساله در تفسیر آیات و احادیث موجود است که از نخستین نمونه‌های کم‌یاب در این زمینه است. این دو رساله با نگارش مستقل و مجزا در مجموعة دست‌نوشته‌های سلیم‌آغا و کتابخانة سلیمانیه نگهداری می‌شود. فروزانفر یکی از این دو رساله را با عنوان تفسیر سورة محمد و سورة فتح به‌صورت تک‌نسخه تصحیح کرد؛ اما رسالة ترجمه و تفسیر احادیث همچنان ناشناخته باقی مانده است. در این جستار شیوة شکل‌گیری و دگرگونی تاریخی تفسیرهای عرفانی فارسی قرآن کریم تحلیل و یکی از کهن‌ترین نمونه‌های تفسیر عرفانی احادیث نبوی نیز معرفی و بررسی می‌شود.

Authors

بهمن نزهت

دانشیار زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران

مراجع و منابع این Paper:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این Paper را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود Paper لینک شده اند :
  • 1- اسعد گرگانی، فخرالدین (1377). ویس و رامین، مقدمه و ...
  • 2- افلاکی، شمس‌الدین احمد (1362). مناقب العارفین، به کوشش تحسین ...
  • 3- بخشی از تفسیری کهن به پارسی از مؤلفی ناشناخته ...
  • 4- بهاءولد، محمد بن حسین خطیبی بلخی (1382). معارف، به ...
  • 5- بهار، محمدتقی (ملک‌الشعرا) (1373). سبک‌شناسی یا تاریخ تطور نثر ...
  • 6- پلی میان شعر هجایی و عروضی در قرن اول ...
  • 7- پورجوادی، نصرالله (1369). مجموعة آثار ابوعبدالرحمن سلمی، تهران: مرکز ...
  • 8- ترجمه تفسیر طبری (1356). به تصحیح و اهتمام حبیب ...
  • 9- تفسیر عرفانی قرآن (1393). منسوب به امام جعفر صادق(ع) ...
  • 10- تفسیری بر عشری از قرآن مجید (۱۳۵۲). به تصحیح ...
  • 11- جامی، نورالدین عبدالرحمن (1371). اربعین (چهل حدیث نبوی)، مقدمه ...
  • 12- ذهبی، الامام شمس‌الدین محمد (بی‌تا). سیر اعلام النبلاء، بیروت: ...
  • 13- سادات ناصری، سید حسن؛ دانش‌پژوه، منوچهر (1369). هزار سال ...
  • 14- سپهسالار، فریدون بن احمد (1385). رساله سپهسالار در مناقب ...
  • 15- سلمی، ابی عبدالرحمن (1969). طبقات الصوفیه، تحقیق نورالدین شریبه، ...
  • 16- سلمی، الامام ابی عبدالرحمن (1421 ق. 2001 م). تفسیر ...
  • 17- سنایی، ابوالمجد مجدود بن آدم (1348). حدیقة الحقیقة، به ...
  • 18- فروزانفر، بدیع‌الزمان (1370). احادیث مثنوی، تهران: امیرکبیر. ...
  • 19- محقق ترمذی، برهان‌الدین (1377). معارف، تصحیحات و حواشی بدیع‌الزمان ...
  • 20- محیط طباطبایی، محمد (1328). «داستان تفسیر خواجه انصاری»، نشریة ...
  • 21- مستملی بخاری، خواجه امام ابوابراهیم اسماعیل بن محمد (1387). ...
  • 22- معین، محمد (1328). «تفسیر فارسی خواجه عبدالله انصاری»، نشریة ...
  • 23- مولوی، جلال‌الدین (1393). فیه ما فیه، مقدمه و تصحیح ...
  • 24- ----------- (1382). مثنوی معنوی، به تصحیح رینولد ا. نیکلسون، ...
  • 25- نسخة خطی مجموعة 2127، کتابخانة تخصصی موزة قونیه، تاریخ ...
  • 26- نویا، پل (1373). تفسیر قرآنی و زبان عرفانی، ترجمة ...
  • 27- یاحقی، محمدجعفر (1386). «تفسیر در ادب فارسی»، دانشنامة زبان ...
  • نمایش کامل مراجع