توسعه سیاسی؛ ماهیت، مبانی نظری و شاخصها

توسعه و نوسازی از مفاهیم کلیدی و شاخص دوران جدید است که به دلیل حوزه عمومی آن، امری سیاسی محسوب گردیده و تأثیری گسترده بر اندیشه سیاسی معاصر دارد. هرچند این اصطلاح، عمدتاً در قرن بیستم و به ویژه پس از پایان جنگ جهانی دوم بصورت وسیعی مطرح گردید ولی در حقیقت به مثابه نقشه راه دوران مدرن و عبور از سنتها، متضمن تطبیق و مقایسه الگوی غرب و دستاوردهای آن با کشورها و ملتهای دیگر جهان است. حیطه اصلی و اولیه این امر، در توسعه اقتصادی، رشد صنعتی و افزایش شاخصهایی مانند تولید ناخالص داخلی و سرانه درآمد و امثال آن قرار داشته است. در آغاز نیمه دوم قرن بیستم توسعه به حوزه سیاست نیز تسری یافت و به مثابه امر ناظر بر حوزه عمومی، در حکم امر سیاسی تلقی گردید. در ابتدا، توسعه سیاسی کلاسیک بر مبنای جهانشمولی توسعه اقتصادی و در چارچوب نظریه های کمیت گرای توسعه به »رفتارگرایی« و سپس در نظریه توسعه گرای شیلز از اتکاء به توسعه اقتصادی فاصله گرفت و توسط آلموند به کارکردهای نظام سیاسی و فرهنگ سیاسی معطوف شد و در تحولی قابل توجه در »نظریه بحران« لوسین پای، توسعه سیاسی به مثابه عبور از بحرانهای مختلف اجتماعی و سیاسی سنجیده شد که توسط ارگانسکی شکل شفاف تری به خود گرفت.

Keywords:

توسعه سیاسی , گفتمان , نوسازی , سنت غربی , رفتارگرایی.