مطالعه جایگاه قاعده فقهی لاضرر و لا ضراردر مقررات حقوق خانواده ایران

نظام حقوقی کشورمان بر پایه اصل چهارم قانون اساسی پیوند آشکاری با فقه اسلامی دارد. پاسخهای کنشی و واکنشی در برابر ضرر در پرتـو قاعـده فقهـی بسیار مهمی به نام لاضرر و لاضرار فیالاسلام مشروعیت مییابد. این پژوهش که با روش توصیفی-تحلیلی وبا بهره گیری از منابع دسـته اول پژوهشـی نگاشـته شده درصدد بررسی جایگاه قاعده لاضرر در مقررات خانواده است. این قاعده مستنداتی از کتاب، سنت و نیز عقل دارد. در این قاعده فقهی، ضرر بـه مفهـوم لزوم جلوگیری از زیانهای مادی و ضرار نیز به معنای جلوگیری از زیانهای غیرمادی است. در این راستا، مواردی همچون محکومیـت زوج بـه حـبس و نیـز ترک زندگی بیش از پنج سال از سوی زوج به گونه ای که مانع از پرداخت نفقه زوج شود، در شمار مفهوم ضرر جای میگیرد. افزون بر این، مواردی هماننـد اعمال حق فسخ نکاح از سوی هر یک طرفین در هنگام تحقق موجبات آن، انحطاط اخلاقـی زوج و...نیـز بـه عنـوان ضـرار محسـوب مـیشـود. ایـن پـژوهش دریافته است که شماری از مواد قانون مدنی و نیز قانون خانواده آشکارا به این قاعده توجه داشته اند.

Keywords:

لاضرر و لاضرار , قانون مدنی , قانون حمایت خانواده , حقوق خانواده