بررسی تطبیقی اندیشهورزی سیاسی غزالی و ماکیاولی

هدف پژوهش حاضر بررسی و تبیین، سنجش و ارزیابی اندیشهورزی سیاسی از منظر غزالی و ماکیاولی در حوزه حکمرانی و سیاستورزی است. بنابراین، سوال اصلی پژوهش این است که اندیشهورزی سیاسی پیرامون سیاستورزی از نگاه غزالی و ماکیاولی واجد چه ویژگیها و خصوصیاتی ( تشابهات و تمایزات) است؟ در این راستا با نگاهی تطبیقی و رجوع به آرای این دو اندیشمند، و با بکارگیری روش توصیفی- تحلیلی عناصر و جلوههای آداب سیاستورزی آنان مورد بررسی قرار گرفت. پژوهش بر این فرض استوار است که نقطه مشترک یا وجه تشابه سیاستورزی نیکولو ماکیاولی و امام محمد غزالی علاوه بر یکسانی فرم آن، یعنی قالب اندرزنامهنویسی، بیشتر به ارائه راهکارهایی جهت کنترل معضلات اجتماعی جامعه وقت خویش، درک شرایط نابسامان اجتماع و احساس لزوم استقرار یک قدرت واحد، حمایت از سلطان یا پادشاه وقت جهت ایجاد یک دولت مرکزی و قدرتمند معطوف است. اما وجه بارز تمایز آنها در نوع ابزار و راههای گرایش به سیاستورزی میباشد، به این معنی که ماکیاول بیشتر براساس واقعبینی، سیاستورزی میکند. غزالی با الهام از دین و اخلاق و آرمانگرایانه به سیاستورزی روی میآورد. همچنین مبانی فکری و سیاسی اندیشمندان سیاسی در حوزه حکمرانی، حفظ و اعمال قدرت نقش و تاثیر بنیادین دارد. برای دستیابی به اهداف حکومت و حفظ قدرت باید اقتضائات سیاسی و اجتماعی و موقعیتهای زمانی و مکانی را مد نظر قرار داد و به مقتضای آن اقتضائات شیوه حکمرانی مناسبی را در پیش گرفت.

Keywords:

امام محمد غزالی , ماکیاولی , اندیشهورزی سیاسی , سیاستورزی