«نفثهالمصدور» در آیینه ادب عربی

کتاب نفثهالمصدور، تالیف شهاب الدین محمد زیدری نسوی از آثار تاریخی- ادبی ارزشمند قرن هفتم است؛ این کتاب به دلیل برخورداری از ویژگیهای سبکی دوره خود، دارای نثری مصنوع و فنی است که ضمن برخورداری از صنایع لفظی و معنوی کلام، استشهاد به آیات، احادیث، مثل­ها و شعرهای عربی نیز در آن به ­فراوانی صورت گرفته است. نویسنده برای آشکار ساختن مهارت خود در به­کارگیری زبان عربی، با شگردهای مختلفی از شعرها و عبارتهای عربی در لابه­لای نثر فارسی استفاده کرده است؛ این پژوهش بر آن است تا تاثیرگذاری زبان و ادب عرب را برنفثهالمصدور با دیدی سبک­شناسانه نشان دهد و چگونگی پیوند لفظی و معنوی شعرها و عبارتهای عربی را با نثر فارسی نشان دهد و اینکه شواهد عربی چگونه توانسته­اند باعث پیوستگی کلام فارسی شوند و با چه کیفیتی این ارتباط برقرار شده است. نتایج این پژوهش توصیفی- تحلیلی به خوبی چگونگی تاثیرپذیری کتاب نفثهالمصدور از زبان و ادب عرب را نمایان ساخته و نشان میدهد که شعرها و عبارتهای عربی از سویی میتوانند به عنوان بخشی از کلام در جمله، جایگاه دستوری چون: نهاد، مفعول، مسند، متمم، قید، مضافالیه و... اخذ کنند یا از حیث زیبایی­شناسی در قالب آرایه­های ادبی و کاربردهای بلاغی – هنری مانند : تشبیه، تمثیل،کنایه، مناظره و ایهام جلوهگری کنند. از سوی دیگر،  شواهد عربی به خوبی توانستهاند ارتباطی معنایی با نثر فارسی به روشهای مختلفی چون؛ تتمیم، تاکید، تنظیر ،توصیف، ملخص و حل معانی برقرار کنند.  

Keywords:

ادبیات تطبیقی , نفثهالمصدور , درج , تضمین , پیوند لفظی , پیوند معنوی