گسستهای گسترده: واکاوی گزندهای «فایدهگرایی» جان استوارت میل بر «یکپارچگی» و «خودآیینی» آدمی

هدف از نگارش این مقاله طرح، تبیین، و تحلیل یکی از مهمترین انتقادهای واردشده در سنت فلسفی انگلوساکسون بر «فایدهگرایی» کلاسیک است. این انتقاد را، که به انتقاد ناظر بر «یکپارچگی» معروف است، برنرد ویلیمز در سال ۱۹۷۳ مطرح کرد، و در کنار انتقاد ناظر بر عدالت، که جان رالز در سال ۱۹۷۱ مطرح کرده بود، مهمترین انتقادهای واردشده بر فایدهگرایی کلاسیک قلمداد میشوند. بنابر این انتقاد، فایدهگرایی «یکپارچگی» و «خودآیینی» فرد را تهدید میکند و «گسست»های گستردهای در آدمی پدید میآورد که از جمله آنها میتوان به «گسست» میان عمل آدمی و باورهای ژرف اخلاقی او و «گسست» میان عمل آدمی و روابط دوستانه و عاشقانهاش اشاره کرد. این مقاله، پس از تبیین انتقاد برنرد ویلیمز، میکوشد با استفاده از مشهورترین شروح و تفاسیر این انتقاد در آرای فیلسوفانی مانند راجر کریسپ، جولیا درایور و تیموتی چپل انتقاد ویلیمز را از زوایای مختلف تحلیل کند و تفاسیر و گونههای مختلف آن را معرفی نماید. واکاوی این انتقاد و گونههای مختلف آن میتواند در داوری ما درباره «فایدهگرایی» و درکمان از چرایی و چگونگی پیدایش گونههای مختلف آن تاثیرگذار باشد.

Keywords:

فایدهگرایی , گسست , یکپارچگی , خودآیینی