تحلیل عوامل موثر بر مالیات و پیش بینی آن مورد مطالعه ایران (۱۳۵۲-۱۳۷۸)

مالیاتها به دلیل تاثیر بر فعالیتهای اقتصادی، به عنوان یکی از مهمترین ابزارهای سیاستگذاری دولت به شمار می روند. گرچه محدویتهای مدیریتی و سیاسی، مانع افزایش مالیاتهاست، ولی روشهای دیگری به منظور افزایش درآمد مالیاتی، از قبیل گسترش پایه مالیاتی، افزایش نرخهای مالیاتی و معرفی مالیاتهای جدیدی وجود دارد. در این پژوهش، تاثیر عوامل مذکور بر درآمدهای مالیاتی، براساس یک مدل اقتصاد سنجی، بررسی شده است. نتایج پژوهش، حاکی از آن است که اولا کشش درآمدی اجزای اصلی مالیات مستقیم (مالیات بر شرکتها، مالیات بر درآمد و سایر مالیاتهای مستقیم) بزرگتر از یک و کشش درآمدی اجزای اصلی مالیات غیرمستقیم (مالیات بر واردات و مالیات بر مصرف و فروش) کمتر از یک است. ثانیا بهبود در نظام مالیاتی در بخشهای مالیات بر مصرف و فروش و سایر مالیاتهای مستقیم، در افزایش درآمد مالیاتی، موثرتر از بقیه بخشهاست. با توجه به اینکه مالیاتها در ایران، پس از نفت، مهمترین منبع درآمدی دولت است، هر چه پیش بینی آن براساس آمار، اطلاعات سیاستهای مالیاتی دقیقتر انجام شود، بیشتر می تواند به برنامه ریزان توسعه اقتصادی، در پیش بینی بودجه بخش عمومی، کمک کند. بدین روی، با استفاده از مدل برآورد شده و براساس پیش بینی موجود مالیات در متون اقتصادی، درآمدهای مالیاتی برای سالهای ۱۳۷۶- ۱۳۷۸ پیش بینی گردیده است.