هرمنوتیک انتولوژیک صدرایی و مسئله زبان دین

از مسائل اساسی زبان دین، بررسی وجه معناداری و گستره معرفت بخشی متن مقدس است. در این ساحت، ملاصدرا ابتدا در قوس نزول، به تطبیق میان «معرفت»، «کلام» و «وجود» می پردازد تا از تطابق این سه، برای تبیین فلسفی نحوه تجلی یافتن حقایق وحیانی در قالب الفاظ متن مقدس بهره ببرد و در قوس صعود، فرایندی را برای فهم متن مقدس ارائه داده است که بازسازی آن، الگوی هرمنوتیک انتولوژیک وی را شکل می دهد. مسئله اصلی این مقاله، تبیین وجه معناداری زبان دین و گستره شناختاری آن در الگوی هرمنوتیک صدرایی است که فهم متن مقدس از بررسی این الگو و عوامل موثر در فرایند، به دست می آید. مهم ترین یافته های این پژوهش، ترسیم نقش سه گانه فرد، متن و مولف در نسبت با هم در الگوی هرمنوتیکی صدرا و استفاده از این الگو در تبیین گستره شناختاری زبان دین در ساحت متن و همچنین از متن به فرامتن است. این یافته ها با محوریت کتاب مفاتیح الغیب و شرح مبانی فلسفی لازم از حکمت متعالیه به دست آمده است.

Keywords:

زبان دین , زبان قرآن , تاویل , کلام , هرمنوتیک , ملاصدرا