رده شناسی برهم نهشت و جهت فعل در کردی گورانی

تعریف مقوله جهت و توصیف رده­شناختی آن از دو راه امکان­پذیر است: یکی در سطح موضوع­های معنایی فعل (نقش­های معنایی) و دیگری در سطح روابط دستوری (نقش­های نحوی). مهم­ترین مفهوم نظری که به کمک این دو سطح بازنمایی تعیین می­شود و امکان بازشناسی انواع جهت­های دستوری را به ما می­دهد، مفهوم برهم­نهشت است. برهم­نهشت عبارت است از الگوی نگاشت موضوع­های معنایی بر روی نقش­های نحوی فعل. در پژوهش پیش­رو به بررسی انواع برهم­نهشت­ و جهت در گویش کردی گورانی از دیدگاه رده­شناختی و بر پایه دسته­بندی کولیکف (۲۰۱۱) می­پردازیم. یافته­های پژوهش گویای آن است که کردی گورانی دارای برهم­نهشت­های مجهول (از نوع مجهول بی­کنشگر)، وارونه، جایگشت ۳/۲، واداری (دارای دو نوع واداری گذرا و واداری ناگذر)، پادمجهول، بازتابی، دوسویه و پادواداری است. از میان این انواع برهم­نهشت­ها، برهم­نهشت­های مجهول، واداری و وارونه بر روی فعل تجلی آشکار دارند و از این رو می­توان آنها را «جهت» نامید.

Keywords:

برهم نهشت , جهت فعل , مجهول , واداری (سببی) , دوسویه , بازتابی , زبان کردی