مقایسه تطبیقی پارچه بافی عهد صفویان درایران با دولت عثمانی

پارچه بافی با توجه به نیاز اولیه بشر نسبت به پوشاک؛ پیشین های طولانی دارد. در این میان، پارچه بافی صفوی در قرن ۱۰ تا اواسط ۱۲ ه .ق. و پارچه بافی عثمانی در همسایگی ایران، در همین اثنای تاریخی، دارای گستره وسیعی از نقش، رنگ، بافت و با ترکیب بندی های خاص بوده و حائز اهمیت بسیاری هستند. به طور کلی، از جمله علل تاثیرپذیری هنرها بر یکدیگر شرایط سیاسی و فرهنگی میان آنها بوده که البته حضور هنرمندان ایرانی در دربار عثمانی اثبات این ادعا است. نتایج تحقیق گواه آن است که پارچه بافی صفوی بر عثمانی تاثیر گذاشته و تفاوتهایی نیز قابل مشاهده است. مسئله شاخص آن که بنا بر اسناد مکتوب، تاکنون اعتقاد بر عدم کاربرد نقوش حیوانی در عصر عثمانی بوده، در حالیکه در این پژوهش با نمایش پارچه های منقوش با تصاویر گوزن، کبوتر و طاووس، این ادعا را کمرنگ می سازد . رنگ قرمز وجه مشتر ک پارچه ها و کاربرد تعداد محدود رنگی دردوره عثمانی و تنوع رنگ در پارچه های صفوی، وجه تمایز آنها است. در این پژوهش به بررسی تطبیقی هنر پارچه بافی ایران درعهد صفوی، با یکی از تمدنهای هم عصرش یعنی تمدن عثمانی، پرداخته شده است. محور اصلی این پژوهش؛ طرحها و نقش های بافته شده، در پارچه های صفوی و عثمانی است، بر همین مبنا، عوامل تاثیرگزار بر پارچه بافی صفوی را بررسی، و با دسته بندی طرحها و نقوش بافته شده، آنها را به سه گروه اصلی: نقوش گیاهی، خطی یا خط نگاره ها و نقوش انسانی و حیوانی تقسیم نموده و سپس نمونه های بدست آمده، از پارچه های هر دوره را به صورت تطبیقی بررسی می کنیم.

Keywords:

صفویه , عثمانی , پارچه بافی , نقوش