پهنه بندی نواحی مستعد وقوع روانگرایی با استفاده از مدل فازی: شهرستان ابرکوه، استان یزد

در سال­های اخیر وقوع زلزله­های مرگبار در مناطق فعال لرزه­ای باعث گردیده تا پدیده روانگرایی مورد توجه محققین قرار گیرد. در مناطقی که آب زیرزمینی نزدیک به سطح زمین می­باشد، ارتعاشات ناشی از زمین لرزه می­تواند چسبندگی و انسجام میان ذرات  تشکیل دهنده خاک را از بین ببرد، و خاک حالت مایع و روان به خود بگیرد در این حالت روان­گرایی اتفاق می­افتد. روانگرایی اغلب باعث خسارت­های وسیعی بر تاسیسات شهری و روستایی، سازه­های ساحلی، منابع آبی و خطوط انتقال آب، گاز می­شود. در این پژوهش سعی شده تا با مطالعه عوامل اصلی ایجاد روانگرایی، با استفاده از مدل فازی به پهنه­بندی نواحی مستعد وقوع این پدیده پرداخته شود. شهرستان ابرکوه به دلیل شرایط مورفوتکتونیکی و وجود گسل­های فعال­به ویژه گسل اصلی دهشیر- بافت و شاخه­های فرعی آن، ویژگی­های زمین­شناسی و وجود رسوبات جوان کواترنر و وجود منابع آب­های زیرزمینی در معرض خطر روانگرایی می­باشد. جهت مدل­سازی، شش معیار به عنوان عوامل اصلی و تاثیرگذار در ایجاد روانگرایی در نظر گرفته شد که با استفاده از توابع عضویت فازی درسیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS۱۰)، فازی شده­اند. پس از فازی سازی لایه­ها، عملگر گامای فازی اجرا گردید. جهت افزایش دقت در به دست آوردن نقشه ی حساسیت نواحی مسنعد وقوع روانگرایی در منطقه، از سه گامای ۷/۰، ۸/۰ و ۹/۰ استفاده شد. پس از مقایسه لایه­های حاصل از سه گامای مورد نظر  این نتیجه حاصل  که نقشه به ­دست آمده از مقدار گامای ۹/۰ دارای قدرت هم پوشانی بهتر و نیز دقت بالاتر در پهنه­بندی نواحی از نظر حساسیت به وقوع روانگرایی می­باشد. درنتیجه این مدل­سازی مشخص شد حدود ۱۰۰ کیلومتر مربع از وسعت شهرستان، در معرض خطر بالای وقوع روان گرایی است که عمدتا نواحی شمال شرق، شرق و جنوب شرق شهرستان را در بر می­گیرد. نواحی با احتمال خطر وقوع متوسط، ۶۵ کیلومتر مربع برآورد شده است که جنوب شرق و تا حدی مرکز شهرستان را در بر دارد. 

Keywords:

روانگرایی , سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS) , مدل فازی , شهرستان ابرکوه